Κόρδοβα - Σενέκας

Το 4 π. Χ. γεννήθηκε στην Κόρδοβα ο Λούκιος Λεύκιος Σενέκας. Ήταν την περίοδο που η Ισπανία αποτελούσε κομμάτι της απέραντης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και έτσι ο ήρωας μας έπρεπε να ζήσει εκεί για να δοξαστεί. Δεν πήγε κατευθείαν όμως εκεί.

Ήταν ένας άνθρωπος που του άρεσε πολύ να ταξιδεύει και έτσι έφυγε πολύ μικρός από την πόλη του. Έκανε ταξίδια σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της αυτοκρατορίας αν και η ασθενική του φύση δεν ήταν βοηθός του. Έφτασε μέχρι την Αίγυπτο και σε αυτά τα ταξίδια του διδάχτηκε την ρητορική και μυήθηκε στη στωική φιλοσοφία.

Όταν τελείωσε τις περιπλανήσεις του εγκαταστάθηκε στη Ρώμη και άρχισε να εργάζεται σαν δικηγόρος που ήταν και ο ασφαλέστερος δρόμος προς τα αξιώματα. Είχε μόλις αρχίσει να ανεβαίνει όταν παρουσιάζεται η πρώτη δυσκολία. Ο τρελός αυτοκράτορας Καλιγούλας ξύπνησε ένα πρωί θέλοντας να αδειάσει τη Ρώμη από τους φιλοσόφους και έτσι άρχισε κάποιους να τους σκοτώνει και κάποιους να τους στέλνει στην εξορία. (Αυτό πάντως δεν ήταν το πιο τρελό του, πιο πριν είχε αποφασίσει πως είχε αλλεργία στους φαλακρούς και έτσι άρχισε να τους σκοτώνει και τους δίνει για τροφή στα θηρία! Ευτυχώς αυτή η εποχή πέρασε…) Ο Σενέκας ήταν από τους καταδικασμένους σε θάνατο αλλά κατάφερε να πείσει φρουρούς χρησιμοποιώντας το άσθμα από το οποίο έπασχε ότι ήταν ετοιμοθάνατος και αργά ή γρήγορα θα πέθαινε και έτσι γλίτωσε.

Λίγα χρόνια αργότερα και αφού είχε δολοφονηθεί ο Καλιγούλας αυτοκράτορας ήταν ο Κλαύδιος και το 41 μ. Χ. εξορίστηκε στην Κορσική. Οι λόγοι της εξορίας του διίστανται, κάπου έχω διαβάσει πως κατηγορήθηκε για συνομωσία και κάπου αλλού για μοιχεία από τη γυναίκα του Κλαύδιου. Το πιο πιθανό κατά την άποψη μου είναι το δεύτερο και επειδή ο Κλαύδιος δεν ήταν τόσο ηλίθιος όσο τον θεωρούσαν δεν τον εξόρισε σε κάποιο ξερονήσι όπως έκαναν συνήθως αλλά στην τεράστια Κορσική γιατί μάλλον δεν είχε κάνει τίποτα…

Ο Σενέκας

Το διάστημα της παραμονής του στην Κορσική ήταν από τα πιο παραγωγικά της συγγραφικής του καριέρας. Έγραψε πολλά όμορφα δοκίμια και πολλές κακές τραγωδίες. Έμεινε στην Κορσική 8 χρόνια και τότε η ζωή του άλλαξε. Ξαφνικά από εξόριστος έγινε προσωπικός δάσκαλος του μέλλοντα αυτοκράτορα Νέρωνα μετά από υπόδειξη της μητέρας του Αγριππίνας η οποία στο μεταξύ είχε παντρευτεί τον αυτοκράτορα Κλαύδιο. Σκοπός της πρόσληψης του ήταν να μεγαλώσει τον Νέρωνα με τα διδάγματα του στωικισμού. Βέβαια ο Σενέκας, όσο καλά γνώριζε τον στωικισμό τόσο λίγο τον εφάρμοζε στην προσωπική του ζωή. Ήταν στωικός του σαλονιού, κάτι σαν τους κομμουνιστές των βορείων προαστίων στις μέρες μας, ήθελε να ζήσει μέχρι τα βαθιά του γεράματα, φοβόταν τα πάντα και δοκίμαζε πάνω του κάθε φάρμακο και γιατροσόφι του κάθε κομπογιαννίτη. Επίσης δεν ντρεπόταν καθόλου να χρησιμοποιήσει τη δύναμη που του έδινε η θέση του για να κερδίσει πλούτο τον οποίο όμως δε χρησιμοποιούσε για να καλυτερεύσει τη ζωή του αλλά για να αποκτήσει περισσότερο πλούτο! Περίεργος άνθρωπος…

Μετά από λίγα χρόνια ο Νέρωνας έγινε αυτοκράτορας αφού έτσι αποφάσισε η μητέρα του, η Αγριππίνα, δηλητηριάζοντας τον άνδρα της, τον Κλαύδιο. Τα πέντε πρώτα χρόνια της θητείας του Νέρωνα ήταν φανταστικά για τη Ρώμη. Το έργο του (που ουσιαστικά ήταν του Σενέκα και της Αγριππίνας αφού ήταν μόλις 16 χρονών) περιελάμβανε πολλές μεταρρυθμίσεις, δημόσια έργα, σεμνότητα, με ελάχιστους ανθρώπους να θανατώνονται με την κατηγορία της συνομωσίας (που ήταν καθημερινότητα στη Ρώμη εκείνη την εποχή) και πολλά μέτρα υπέρ των απόρων και γενικά των χαμηλότερων εισοδημάτων. Επίσης διατηρούσε την ειρήνη σε όλη την αυτοκρατορία, φρόντισε για το εμπόριο καθώς και τις βιομηχανίες (που ήταν πιο κοντά σε αυτό που σήμερα λέμε βιοτεχνίες) Όλα πήγαιναν καλά όσο ο Σενέκας και η Αγριππίνα κρατούσαν το πηδάλιο και δεν είχαν προστριβές μεταξύ τους.

Ξαφνικά όμως τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Στα 20 του χρόνια ο Νέρωνας άρχισε τις κακές παρέες κάνοντας φίλο του έναν γνωστό δανδή της εποχής τον Πετρώνιο. Στην αρχή κανένας από τους δύο δεν έδωσε σημασία σε αυτόν τον νεαρό που έκανε παρέα με τον αυτοκράτορα, μάλιστα έκαναν και οι δύο το λάθος να πιστέψουν ότι τώρα θα ήταν ακόμα πιο άνετοι στο να διαχειριστούν το κράτος αφού πλέον ο Νέρωνας δεν ενδιαφερόταν καθόλου και ασχολούνταν μόνο με τους φίλους του. Και όντως το κράτος λειτουργούσε ρολόι όσο οι δυο τους είχαν καλές σχέσεις. Αυτό άλλαξε όμως όταν ο Νέρωνας αποφάσισε να χωρίσει την καλή γυναίκα του τη Οκταβία για να παντρευτεί μία κοπέλα που γνώρισε από τον Πετρώνιο, την Ποπαία. Τότε οι δύο τους σταμάτησαν να λειτουργούν σαν ομάδα. Η Αγριππίνα ήταν εναντίων αυτού του γάμου και μάλιστα προκειμένου να τον ακυρώσει πρόσφερε μέχρι και τον εαυτό της για να ικανοποιηθεί σεξουαλικά ο γιός της! Από την άλλη ο Σενέκας δεν εξέφρασε άποψη αλλά το γεγονός πως έμεινε δίπλα στον Νέρωνα και τα επόμενα χρόνια δείχνει ότι δεν είχε ιδιαίτερο πρόβλημα. Μάλιστα εκμεταλλευόμενος αυτό το περιστατικό δεν υπερασπίστηκε την Αγριππίνα όταν ο Νέρωνας την έκλεισε σε μία βίλα μετά από υπόδειξη της Ποπαίας, ούτε όταν τελικά αποφάσισε να τη σκοτώσει. Στην αρχή της έδωσε δηλητήριο αλλά με τη βοήθεια ενός πιστού της δούλου βρήκε το ελιξήριο και σώθηκε. Στη δεύτερη απόπειρα απόφασισε να είναι πιο σίγουρος και έβαλε φρουρούς να τη σκοτώσουν αλλά όταν αυτή το κατάλαβε βούτηξε στο ποτάμι και άρχισε να κολυμπά, όταν βγήκε από την άλλη και είδε πως οι φρουροί την είχαν ακολουθήσει κατάλαβε πως δεν είχε ελπίδα. Περίμενε τους φρουρούς, άνοιξε τα ρούχα της και τους υπέδειξε την κοιλιά της λέγοντας τους να την καρφώσουν εκεί από όπου βγήκε ο Νέρωνας. Όταν μάλιστα πήγαν στον Νέρωνα το πτώμα της μητέρας του αυτός το μόνο σχόλιο που έκανε ήταν πως δεν ήξερε πως είχε τόσο όμορφη μητέρα και θα έπρεπε να το είχε δει νωρίτερα…

Πάρα τις φρικαλεότητες του Νέρωνα ο Σενέκας στάθηκε δίπλα του και άλλα χρόνια. Πίστευε ότι μπορούσε να τον μαζέψει ή απλά του άρεσε η εξουσία; Κανείς δεν ξέρει. Πάντως η απογοήτευση του προς το πρόσωπο του ήταν έκδηλη όταν είδε πως δε μπορούσε να τον πείσει να μην αγωνίζεται στο τσίρκο. Μάλιστα έβγαλε διαταγή να διαγωνιστούν μαζί του όλοι οι συγκλητικοί, και όσοι αρνήθηκαν δολοφονήθηκαν σαν συνωμότες. Με τον τρόπο ζωής του ο Νέρωνας είχε αδειάσει τα ταμία του κράτους και αποφάσισε να πάρει πίσω τις φοροελαφρύνσεις που είχε παραχωρήσει στους φτωχούς στα πρώτα χρόνια της θητείας του. Ο Σενέκας διαφώνησε έντονα μαζί του αλλά και πάλι δεν έφυγε από κοντά του. Τελικά έχασε τη θέση του δίπλα στον Νέρωνα όταν κάποια στιγμή εξέφρασε αρνητική γνώμη για κάποιο ποίημά του. Δέχτηκε την απόλυση του με μεγάλη χαρά και αποσύρθηκε σε μία βίλα όπου έγραφε συνέχεια επιστρέφοντας στη συνήθεια της Κορσικής. Ο Νέρωνας είχε χάσει πλεόν κάθε επαφή με τον κόσμο. Δε του άρεσε η ρυμοτομία της Ρώμης και ήθελε στο κέντρο ένα σημείο για να χτίσει ένα τεράστιο χρυσό παλάτι αλλά δεν υπήρχε χώρος. Ως δια μαγείας λίγο αργότερα ξέσπασε μία τεράστια φωτιά που τελικά πήρε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από ότι ήθελε ο αυτοκράτορας και έτσι κατηγόρησε μία νέα ομάδα που είχε εμφανιστεί στην πόλη, τους Χριστιανούς. Τους καταδίκαζε σε θάνατο, τους έστελνε σαν τροφή στα θηρία και τους έκανε θέαμα στο τσίρκο. Επίσης, πάνω στα νεύρα του με μία κλοτσιά στην κοιλιά της εγκύου Ποπαίας κατάφερε να σκοτώσει και αυτή και τον διαδοχό του. Τότε τρελάθηκε τελείως και τριγυρνούσε στην πόλη μέχρι που βρήκε κάποιον δούλο που της έμοιαζε, τον ευνούχισε και τον παντρεύτηκε!

Η αυτοκτονία του Σενέκα - Giordano (κάπου ανάμεσα 1650 - 1700)

Μέσα σε αυτή την παραζάλη που ήταν ουσιαστικά η ζωή του Νέρωνα κάποιος του είπε για μία νέα συνομωσία στην οποία συμμετείχε ένας άλλος Κορδοβαίος που ζούσε στη Ρώμη, ο Λουκιανός, ο οποίος είχε κάνει το λάθος παλαιότερα να κερδίσει τον Νέρωνα σε λογοτεχνικούς αγώνες και σαν τιμωρία του είχε απαγορεύσει να γράφει! Ο Λουκιανός δεν τα πήγαινε καλά με τον Σενέκα και αφού ήξερε πως θα πεθάνει στην απολογία του είπε πως ήταν συνεργός του. Οι φρουροί έφυγαν αμέσως για τη βίλα του Σενέκα. Αυτός προσπάθησε να παίξει το γνωστό παιχνίδι με το άσθμα και μάλιστα στους φρουρούς έπιασε. Όταν όμως το είπαν στον Νέρωνα αυτός δε τον πίστεψε και τους ξαναέστειλε στη βίλα. Τότε ο Σενέκας κατάλαβε πως είχε έρθει το τέλος. Ήπιε δηλητήριο και άνοιξε τις φλέβες του και πέθανε σαν σωστός στωικός, άσχετα με το πώς έζησε.

Η ιστορία για κάποιο λόγο έχει σβήσει από τη μνήμη της όλες αυτές τις αντιθέσεις στην προσωπικότητα του Σενέκα, την έμμεση συμμετοχή του σε τόσες ανίερες πράξεις και την προφανέστατη αποτυχία του να διδάξει σωστά τον έναν και μοναδικό μαθητή του και έχει κρατήσει μόνο τα καλύτερα από τα γραπτά του παρουσιάζοντας τον μας σαν έναν από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της εποχής του. Έγραψε πολλά δοκίμια που θα μπορούσαν να τον κατατάξουν μέχρι και στους προδρόμους του ουμανισμού και τραγωδίες επηρεασμένες από τον Ευριπίδη, τον Οβίδιο και τον Βιργίλιο. Μερικές από τα γνωμικά του ήταν:

«Οι πλούσιοι έχουν την υποχρέωση να βοηθούν τους φτωχούς» (ο ίδιος ήταν πολύ πλούσιος και ήταν τοκογλύφος)

«Ο δειλός θεωρεί τον εαυτό του προσεκτικό και ο φιλάργυρος προνοητικό» (ψήγματα αυτοκριτικής)

«Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ντροπή για ένα γέροντα από το να μην έχει να παρουσιάσει άλλη απόδειξη πως έζησε εκτός από τα χρόνια του»

«Η θρησκεία θεωρείται από το λαό αληθινή, από τους σοφούς ψεύτικη και από τους ηγεμόνες χρήσιμη.»

Κόρδοβα - Από τα Αρχαία χρόνια μέχρι το Ισλάμ

Μέχρι που φτάνει άραγε η ανατολή; Ο ήλιος λάμπει ψηλά στον ουρανό τον οποίο σχίζουν τα τζαμιά όπου προσεύχονται οι Ισλαμιστές. Ο Χαλίφης παρακολουθεί το χαρέμι του και καμαρώνει την πόλη του, τη μεγαλύτερη του αραβικού κόσμου. Τα στενά σοκάκια και οι αγορές σφύζουν από ζωή, ο κόσμος χαίρεται τη ζωή του, γέλια και αστεία στα αραβικά ακούγονται από παντού. Ο χρυσός ρέει άφθονος και ο πλούτος δεν κρύβεται πουθενά μέσα στην πόλη. Που είναι λοιπόν αυτή η πόλη; Που είναι η καρδία της ανατολής; Είναι απίστευτο και όμως στα τέλη της πρώτης χιλιετίας το κέντρο του αραβικού κόσμου δεν ήταν τόσο ανατολικά…ήταν στην Ισπανία! Ήταν η πόλη της Κόρδοβα.

Θα μπορούσαμε να γράψουμε για άλλες πόλεις, Βαρκελώνη, Μαδρίτη οι προφανείς επιλογές, το Τολέδο ήταν ένα ισχυρό αουτσάιντερ αλλά η αλήθεια είναι πως η πρώτη και ίσως μοναδική Ισπανική πόλη που κατάφερε να γίνει κάποια στιγμή το κέντρο του κόσμου, όπως ήταν παλαιότερα η Αθήνα και η Ρώμη ή στο μέλλον η Πράγα, το Παρίσι, το Λονδίνο, ήταν η Κόρδοβα.

Η περιοχή είχε κατοικηθεί από τα αρχαία χρόνια. Με βάση τις ανακαλύψεις των ανασκαφών τα πρώτα σημάδια ζωής στην περιοχή εμφανίζονται το 32000 π. Χ. την εποχή του ανθρώπου του Νεάντερνταλ.

Η πόλη όμως με τη σημερινή της ονομασία ιδρύεται περίπου το 228 π. Χ. από τον αδερφό του Αννίβα, τον Αμίλκα Βάρκα, όταν οι Καρχηδόνιοι, στα πλαίσια της κατάκτησης της Ισπανίας πέρασαν τον Γουαδαλκιβίρ. Σε μία μάχη με τους αυτόχθονες στην περιοχή σκοτώθηκε ένας από τους αξιωματικούς του Αμίλκα, ο Χούμπα (Juba) και στο σημείο που δόθηκε η μάχη προς τιμήν του αξιωματούχου έκτισαν μία πόλη, την Kartuba (Kart-Juba), την πόλη του Χούμπα. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι οι Βάρκα ίδρυσαν και άλλη μία σημαντική πόλη στην Ισπανία που δεν είναι άλλη από την Βαρκελώνη. (Barcelona, που σήμαινε το στρατόπεδο του Βάρκα).

Η πόλη αμέσως έγινε κέντρο στην περιοχή. Το 206 π. Χ., όταν έχασαν οι Καρχηδόνιοι από τη Ρώμη τον πόλεμο όλη η Ισπανία πέρασε στα χέρια των Ρωμαίων και τον καιρό του Ιουλίου Καίσαρα έγινε πρωτεύουσα της περιοχής. Σημαντικό ρόλο είχε και στα λίγα χρόνια Βυζαντινής κυριαρχίας στην περιοχή (552 – 572 μ. Χ.). Στη συνέχεια οι Βησιγότθοι έφτασαν στην χερσόνησο και κατέκτησαν την πόλη διατηρώντας την όμως πρωτεύουσα της επαρχίας.

Η μεγάλη ανάπτυξη της πόλης ήρθε μαζί με το Ισλάμ. Όταν το 711 οι Άραβες κατέκτησαν την Ισπανία η πόλη σιγά-σιγά έγινε το κέντρο του γνωστού τότε κόσμου.

Μέχρι τότε όμως το σπουδαιότερο τέκνο της πόλης ήταν ο Σενέκας…  

Πράγα - Επίλογος

Ολοκληρώθηκε λοιπόν η σειρά αναρτήσεων για την Πράγα. Σας χρωστάω μία βιβλιογραφία πριν περάσουμε στην επόμενη σειρά αναρτήσεων που όπως ψηφίσατε θα αφορά την Ισπανία.

Λοιπόν, όπως έγραψα και σε ένα σχόλιο, τα πάντα είναι παρμένα από το εκπληκτικό βιβλιαράκι του John Banville Πράγα - Πορτρέτα μίας πόλης που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Μικρότερα κομμάτια έχω κλέψει από το internet (wikipedia και διάφορα άλλα sites)  ακόμη μικρότερα κομμάτια πήρα απο την Άγνοια του Μίλαν Κούντερα και τα ξενόγλωσσα Rudolf II and his world (R.J.W. Evans) και το Theatre of the world (Francis Yates).

Ώρα λοιπόν για ένα ταξίδι στην Ισπανία!

Πράγα - Τα τελευταία χρόνια

Η ιστορία της Τσεχίας τον 20 αιώνα έχει μία πολύ περίεργη ιδιομορφία, χαρακτηρίζεται από τρεις περιόδους που η κάθε μία έχει διάρκεια 20 ετών.

Η πρώτη περίοδος ξεκινάει το 1918, όταν σαν αποτέλεσμα της ήττας της Αυστροουγγαρίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το κράτος αυτό διασπάται. Παρά τους αιώνες προσπαθειών (από τη μάχη του Λευκού Όρους) οι Τσέχοι δεν κατάφεραν να κερδίσουν ποτέ την ανεξαρτησία τους. Αυτή τους προσφέρθηκε απλόχερα τότε. Ένα από τα κράτη που δημιουργήθηκαν ήταν η Τσεχοσλοβακία η οποία περιελάμβανε τα εδάφη της σημερινής Τσεχίας, της Σλοβακίας αλλά και ένα μικρό κομμάτι της Ουκρανίας. Το κράτος ιδρύθηκε 28 Οκτωβρίου 1918 και η μέρα εορτάζεται ακόμη και σήμερα. Αυτή η πρώτη περίοδος ολοκληρώνεται το 1938 όταν στη χώρα εισβάλουν οι Γερμανοί. Οι Τσέχοι μόλις 20 χρόνια μετά την ανεξαρτητοποίηση τους βρίσκονται και πάλι κατακτημένοι.

Αφού πέρασαν δέκα χρόνια, το 1948, ξεκίνησε η δεύτερη εικοσαετής περίοδος. Το ΚΚΤ, έχοντας την υποστήριξη της Μόσχας καταλύει τον κυβερνητικό συνασπισμό και αναλαμβάνει πραξικοπηματικά την εξουσία. Οι αντιδράσεις του λαού απέναντι στο καθεστώς ήταν αυτές που έκλεισαν τον δεύτερο 20ετή κύκλο το 1968. Ήταν η πολυδιαφημισμένη Άνοιξη της Πράγας. Ο λαός είχε αρχίσει να αντιδρά ενάντια στο ΚΚΤ για την οικονομική κρίση που έπληττε τη χώρα και τις ανεπαρκείς κινήσεις του καθεστώτος για βελτίωση της κατάστασης από τις αρχές το ‘60. Η απάντηση όμως του ΚΚΤ ήταν πολύ αργή. Όταν το 1968 αποφάσισε να δοκιμάσει την εφαρμογή ενός προγράμματος που θα μπορούσε να περιγραφεί σαν «κοινωνικός σοσιαλισμός» που είχε σαν άξονες την κατοχύρωση ελευθερίας γνώμης, αναδιάρθρωση της οικονομίας και να αλλάξει τις σταλινικές πρακτικές του παρελθόντος το ΚΚΤ απλά ακολουθούσε τις εξελίξεις, δεν χάρασσε πορεία. Φυσικά και πάλι αυτή η κίνηση ήταν ένα βήμα προς τα εμπρός. Αυτό το βήμα όμως δεν ολοκληρώθηκε, αυτές οι διεργασίες οδήγησαν στην εισβολή μισού εκατομμυρίου στρατιωτών στην Τσεχοσλοβακία από τις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας (ΕΣΣΔ, Γερμανία, Πολωνία, Ουγγαρία και Βουλγαρία) για να σταματήσουν αυτές τις αυτονομιστικές τάσεις του ΚΚΤ. Οι Ρώσοι μάλιστα λένε πως δεν μπήκαν μόνοι τους στην Πράγα αλλά τους κάλεσε μία ομάδα του ΚΚΤ που δεν συμφωνούσε με τον κοινωνικό σοσιαλισμό που ήθελε να εφαρμόσει η κυβέρνηση. Έτσι ποτέ δε μάθαμε αν όντως είναι εφαρμόσιμο αυτό το σύστημα και αν όντως θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά για τον κάθε άνθρωπο σε σχέση με τα υπόλοιπα κομμουνιστικά καθεστώτα.

Ο τρίτος κύκλος ήταν ίσως ο πιο ήσυχος από τους τρεις και μάλλον αυτό σημαίνει ότι ήταν και ο πιο άσχημος για τους Τσέχους. Ξεκίνησε το 1969 όταν οι εισβολείς ανέλαβαν πλήρως την εξουσία και ολοκληρώθηκε το 1989 με τη Βελούδινη Επανάσταση. Μία επανάσταση που τη λένε Βελούδινη γιατί δεν είχε θύματα. Οι αντιδράσεις του λαού είχαν ξεκινήσει στις 28 Οκτωβρίου 1988 όταν στα πλαίσια των εορτασμών για την ίδρυση του κράτους έγιναν διάφορες διαδηλώσεις εναντίων των Σοβιετικών δυνάμεων.(Μάλλον στα 20 χρόνια καταπίεσης αρχίζει να αντιδρά ο Τσέχικος εγκέφαλος) Αυτή η κατάσταση, με συνεχείς διαμαρτυρίες συνεχίζεται μέχρι και τον Νοέμβρη του 1989 όταν η πτώση του τείχους του Βερολίνου και η εικόνες χαράς που τη συνοδεύουν δίνουν το τελικό σπιρούνισμα στους Τσέχους. Οι διαδηλώσεις είναι καθημερινές και ειρηνικές αλλά στις 17 Νοέμβρη μία πορεία 15.000 φοιτητών καταστέλλεται βίαια από την αστυνομία του καθεστώτος με αποτέλεσμα τις επόμενες ημέρες των διαδηλώσεων ο κόσμος από 15.000 να φτάσει τις 500.000. Η δύναμη του κόσμου μαζί με την κατάρρευση όλων των κομμουνιστικών καθεστώτων στις γύρω χώρες (καλά, καλά αλλάξτε τη σειρά) αναγκάζουν το ΚΚΤ να αλλάξει το άρθρο του Συντάγματος που λέει ότι το ΚΚΤ είναι πάνω από την κοινωνία και το κράτος. Μέχρι το τέλος του χρόνου οι Ρώσοι έχουν φύγει και για πρώτη φορά από το 1948 οι Τσέχοι έχουν δημοκρατία.

Ένα τελευταίο πράγμα έμενε να γίνει και έγινε το 1993. Τσέχοι και Σλοβάκοι χωρίζουν τα τσανάκια τους με ειρηνικό τρόπο. Το διαζύγιο ήταν συναινετικό αφού συμφωνούσαν και οι δύο πλευρές. Πάντα είχαν καλές σχέσεις (και έχουν ακόμη) αλλά ήθελαν να τραβήξουν τον δρόμο τους. Οι Τσέχοι έλεγαν πως αυτοί δούλευαν για να τρώνε οι άλλοι (στην πλευρά της Τσεχίας ήταν οι βιομηχανίες) ενώ οι Σλοβάκοι έλεγαν πως αυτοί τάιζαν τους Τσέχους (αφού δεν είχαν βιομηχανία ήταν αγρότες και κτηνοτρόφοι).

Η Τσεχία σήμερα ανήκει στην ΕΕ, ζει μία μακρά περίοδο ηρεμίας, για πρώτη φορά τόσο μεγάλη από το 1918 που έγινε ανεξάρτητο κράτος και ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία. Η Πράγα, από την πλευρά της, παραμένει η πιο μαγική πόλη της Ευρώπης όσες χιλιάδες τουριστών και αν είναι μαζεμένες μπροστά στο ρολόι και πάνω στη γέφυρα…

Πράγα - Ο ποιητής της Πράγας

Ψάχνοντας να βρω ένα θέμα για την επόμενη ανάρτηση με θέμα την Πράγα ήθελα μία πιο σύγχρονη προσωπικότητα. Είδαμε βασιλιάδες, αυτοκράτορες, επιστήμονες αλλά δεν είδαμε καλλιτέχνες. Τελικά κατέληξα στον «ποιητή της Πράγας», ο οποίος δεν είναι ο Κάφκα. Ναι, κάνω αφιέρωμα στην Πράγα και δε θα γράψω τίποτα για τον Κάφκα, όλοι για αυτόν γράφουν! Εγώ θα γράψω για τον «ποιητή της Πράγας» λοιπόν. Το όνομα του; Γιόσεφ Σούντεκ.

Πανοραμική άποψη της γέφυρας του Καρόλου.

Γεννήθηκε το 1896 στο Kolin της Βοημίας και η ζωή του έδειχνε ότι θα ήταν δύσκολη από μικρός. Στα 3 του έμεινε ορφανός από πατέρα και η μητέρα του πήρε την απόφαση να μετακομίσουν στην Πράγα. Στα 15 του ήταν μαθητευόμενος βιβλιοδέτης αλλά ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε την μαθητεία του. Επιστρατεύτηκε και εστάλει στο ιταλικό μέτωπο. Εκεί, ένα λάθος, μία οβίδα των δικών του, του διέλυσε το δεξί χέρι. Για να ζήσει αναγκάστηκαν να του το κόψουν…



Η γέφυρα του Καρόλου σε πρώτο πλάνο
και μακριά στο βάθος το κάστρο.



Αφού ανάρρωσε γύρισε στην Πράγα και έμεινε για κάποιο διάστημα στο Νοσοκομείο Παλαιμάχων. Προφανώς η καριέρα του σαν βιβλιοδέτης είχε τελειώσει. Η πρόταση της κυβέρνησης ήταν να γίνει πλανόδιος πωλητής και να πουλάει καπνό και τσιγάρα για το κρατικό μονοπώλιο. Ο Σούντεκ όμως απέρριψε την πρόταση. Από μικρός είχε δείξει ενδιαφέρον για τη φωτογραφία και μάλιστα είχε πάρει μία μηχανή μαζί του στην Ιταλία όπου έκανε κάποιες σπουδές της Ιταλικής υπαίθρου. Ξεκίνησε λοιπόν να πουλάει φωτογραφίες στο δρόμο. Λίγο καιρό μετά αναγκάστηκε να σταματήσει. Δεν είχε άδεια για να κάνει κάτι τέτοιο. Τότε ένας γιατρός του Νοσοκομείου Παλαιμάχων (ο δρ Νεντόμα) που είχε διακρίνει το ταλέντο του στη φωτογραφία μεσολάβησε για να γίνει δεκτός στο τμήμα φωτογραφίας της Σχολής Γραφικών Τεχνών. Εκεί, ένας καθηγητής του (Νόβακ) του έκανε τη ζωή δύσκολη αφού τον «έκραζε» συνεχώς γιατί τον θεωρούσε ατάλαντο. Τελικά το 1924 κατάφερε και πήρε το πτυχίο του. Λίγο μετά κατάφερε να βρει έναν εκδοτικό οίκο που του έδινε κάποιες δουλειές και έτσι μπόρεσε να φτιάξει το πρώτο του στούντιο, μία παράγκα ήταν που τη μετέτρεψε σε στούντιο ανάμεσα στη Mala Strana και στο ποτάμι.



 Ο Σούντεκ με την αγαπημένη
του μηχανή επ' ώμου.



Αυτό το στούντιο το είχε γεμίσει με παλιές φωτογραφικές μηχανές – αντίκες του περασμένου αιώνα. Αυτές χρησιμοποιούσε και αυτός άλλωστε κάπως έτσι ένοιωθε, σαν απομεινάρι του περασμένου αιώνα. Το 1940 βρήκε την αγαπημένη του μηχανή. Μια πανοραμική Kodak του 1894. Ήταν μία μηχανή τεράστια που ήταν κατόρθωμα μόνο που την κουβαλούσε με το ένα του χέρι σε όλη τη Βοημία για τις φωτογραφίσεις του. Με αυτή τη μηχανή πάντως τράβηξε μερικές εκπληκτικές φωτογραφίες. Κατά το 1950 είχε λυθεί και το βασικότερο πρόβλημα που είχε με την συγκεκριμένη μηχανή, έπαιρνε μόνο ένα φιλμ! Άρα όταν τελείωνε αυτό το ένα φιλμ έπρεπε να γυρίζει σπίτι για να το βγάζει χωρίς να πάρει φως. Μία φίλη του του έδωσε τη λύση. Έφτιαξε έναν τεράστιο μαύρο σάκο που χωρούσε μέσα και αυτόν και τη μηχανή και έτσι κάθε φορά που τελείωνε το φιλμ αντί να γυρίζει στο στούντιο έμπαινε εκεί μέσα και το άλλαζε στα τυφλά!

Οι σπουδαιότερες συλλογές της καριέρας του Σούντεκ ήταν η «Πανοραμική Πράγα» του 1959 (τραβηγμένες με την αγαπημένη του Kodak) αλλά και η συλλογή που τον έκανε γνωστό με φωτογραφίες του Αγίου Βίτου το 1928 για το τέλος των εργασιών (αν και όταν ξαναφωτογράφισε τον ναό το 1942 για τη συλλογή «Αντιθέσεις» είναι ξεκάθαρο ότι οι εργασίες συνεχίζονταν κανονικότατα. Τον καιρό της κατοχής, όταν ακόμα και ένα δένδρο να φωτογράφιζες διέτρεχες τον κίνδυνο να σε κλείσουν μέσα αποσύρθηκε στο στούντιο και ξεκίνησε συλλογές που ολοκληρώθηκαν χρόνια αργότερα. Η πρώτη ήταν «Το παράθυρο του στούντιο μου» (1940 – 1954), η συλλογή « Ένας περίπατος στον κήπο μου» (1940-1976) και η συλλογή «Λαβύρινθοι» με φωτογραφίες από το εσωτερικό του στούντιο του.

Ο Άγιος Βίτο φωτογραφημένος
από τον Γιόσεφ Σούντεκ.

Ένα χαρακτηριστικό που κάνει τον Σούντεκ μεγάλο καλλιτέχνη είναι η συνήθεια που είχε να κάνει ο ίδιος τις μίξεις των διαλυμάτων που χρησιμοποιούσε για την εμφάνιση των φωτογραφιών του. Το θέμα είναι πως δεν ακολουθούσε τις ενδεδειγμένες αναλογίες διαφοροποιώντας μάλιστα από φιλμ σε φιλμ τα διαλύματα κάνοντας κάθε φωτογραφία απόλυτα μοναδική αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα να αναπαραχθεί!

Το τσέχικο κράτος απέδωσε πολλές τιμές στον Σούντεκ αν και υπήρχε από μέρος τους πάντα μία σιωπηλή διαμαρτυρία ότι είναι πολύ ρομαντικός και του αρέσει να φωτογραφίζει τοπία, με αποτέλεσμα να μην αποδίδει τον αγώνα του ανθρώπου στην καθημερινότητα του. Η απαντήσεις του Σούντεκ ήταν φυσικά πως είναι πάρα πολύ χαρούμενος που τον θεωρούν ρομαντικό και ως προς την έλλειψη ανθρώπων στις φωτογραφίες του είχε δηλώσει (στο περίπου): «Είμαι μονόχειρας και κουβαλάω μαζί μου μία τεράστια μηχανή, συνήθως κάνω τόση ώρα να τη στήσω που οι άνθρωποι εξαφανίζονται μέχρι να τους φωτογραφίσω» 

Συνολικά έβγαλε 16 συλλογές, ήταν ένας άνθρωπος που δεν παντρεύτηκε ποτέ, ήταν ντροπαλός και παρά τις απαγορεύσεις της κομμουνιστικής κυβέρνησης κατάφερε στο στούντιο του να έχει μία τεράστια συλλογή από έργα κλασσικής μουσικής που φυσικά περιελάμβαναν και δυτικούς μουσουργούς. Πέθανε στις 15/9/1976 και το στούντιο του λειτουργεί σήμερα σαν μουσείο.  

Πράγα - Η Πράγα στον Τριακονταετή Πόλεμο

Ο Τριακονταετής πόλεμος ξεκίνησε το 1618 και είχε σαν αφορμή του την εκπαραθύρωση της Πράγας. Ήταν ο τελευταίος θρησκευτικός πόλεμος της Ευρώπης και για την Πράγα ήταν μία τεράστια ευκαιρία. Είχαν σαν στόχο να κρατήσουν την ισχυρή θέση που είχαν επί Ροδόλφου αλλά να μην έχει πάνω από το κεφάλι της τους Αψβούργους, που με εξαίρεση τον τρελό Ροδόλφο, δε συμπάθησαν ποτέ και να γίνουν σημείο αναφοράς σαν η πρωτεύουσα της προτεσταντικής Ευρώπης.

Ο αποκεφαλισμός των 27 ευγενών προτεσταντών.

Λίγο καιρό μετά την εκπαραθύρωση πέθανε ο Ματθαίος, ο αδερφός του Ροδόλφου που τον είχε διαδεχθεί και την εξουσία ανέλαβε ο ανιψιός του, ο φανατικός καθολικός Φερδινάνδος Β’. Τα βοημικά κράτη δε μπορούσαν να το δεχτούν και κάλεσαν τον Φρειδερίκο Ε’, φανατικό προτεστάντη και παντρεμένο εδώ και χρόνια με την κόρη του βασιλιά της Αγγλίας να αναλάβει το Βοημικό θρόνο. Αυτό που ζητούσαν ήταν να τους προσφέρει αυτονομία και τη θρησκευτική ανεκτικότητα που είχε επιτρέψει ο Ροδόλφος. Ο Φρειδερίκος το είδε σαν μία τεράστια ευκαιρία αλλά και σαν σημάδι από τον Θεό. Δέχτηκε λοιπόν τον θρόνο και ετοιμαζόταν για τη μεγάλη σύγκρουση. Τα πράγματα όμως δεν πήγαν όπως ήθελε, ο πεθερός του δε θέλησε να πάει κόντρα στους Αψβούργους και έτσι δεν έστειλε ποτέ βοήθεια, επίσης ανεπίσημα αποκήρυξε την κόρη και το γαμπρό του. Το αποτέλεσμα ήταν ολέθριο, στις 8 Νοεμβρίου 1620 ο στρατός των προτεσταντών υπέστη ολοκληρωτική ήττα στη Μάχη του Λευκού Όρους παρά το γεγονός ότι είχαν 30000 άνδρες έναντι 27000 των καθολικών. Ήταν οι χαμένη ευκαιρία των Τσέχων, έφτασαν κοντά στην ανεξαρτησία τους αλλά δε τα κατάφεραν. (Για τους επόμενους τρεις αιώνες οι Τσέχοι θα είναι σαν να ζουν σε λήθαργο. Την πόλη θα την κατακτήσουν Σουηδοί, Βαυαροί, Γάλλοι, Αυστριακοί και Ούγγροι και οι όποιες προσπάθειες ανεξαρτητοποίησης θα πέσουν στο κενό. Η πολυπόθητη ανεξαρτησία θα αποκτηθεί το 1918 και δε θα είναι αποτέλεσμα του αγώνα για την ανεξαρτησία αλλά της ήττας της Αυστροουγγαρίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που ήλεγχε τη Βοημία εκείνη την εποχή. Στα πλαίσια του διαμελισμού της δημιουργήθηκε το κράτος της Τσεχοσλοβακίας.)



Στη πλατεία της παλιάς πόλης 27 σταυροί σημειώνουν το σημείο
πουυ είχε στηθεί η εξέδρα του αποκεφαλισμού.



Την επόμενη χρονιά, και συγκεκριμένα στις 21 Ιουνίου 1621 ο Φερδινάνδος δίνει εντολή να αποκεφαλιστούν στην πλατεία της παλιάς πόλης 27 ηγέτες των Βοημών προτεσταντών. Τα κεφάλια τους μπαίνουν σε παλούκια τα οποία τοποθετούνται στη Γέφυρα του Καρόλου. Έμειναν εκεί μέχρι το 1931 όταν την πόλη κατέκτησαν οι Σουηδοί! Η σκανδιναβική καρδιά του Τύχο θα είχε φουσκώσει από υπερηφάνεια.

Τον πόλεμο τελικά τον κέρδισαν οι προτεστάντες αλλά η βοήθεια της Πράγας σε αυτή τη νίκη ήταν πολύ μικρή. Η μεγάλη προτεσταντική δύναμη δεν ήταν οι Βοημοί αλλά οι Σουηδοί και η πόλη που θα γινόταν η πρωτεύουσα του προτεσταντικού χριστιανισμού στα επόμενα χρόνια ήταν η πανέμορφη Στοκχόλμη!     

Πράγα - Άνθρωποι στο κενό!

Όπως όλοι οι άνθρωποι έτσι και οι Πραγινοί έχουν τις κακές τους συνήθειες. Απλά η συνήθεια των Πραγινών είναι λίγο πιο περίεργη από αυτές του μέσου ανθρώπου. Έχουν το συνήθειο να πετούν ανθρώπους από ψηλά! Αυτή η ιστορία ξεκίνησε το 1393 και το τελευταίο περιστατικό έγινε το 1948.



Το άγαλμα του Άγιου Jan
στη Γέφυρα του Καρόλου



Το 1393 λοιπόν, ο βασιλιάς Βενσέσλαος Δ΄ έδωσε εντολή στους ανθρώπους του να πετάξουν από τη γέφυρα του Καρόλου τον γενικό εφημέριο της αρχιεπισκοπής ονόματι Jan Nepomuchy. Ο λόγος ήταν πως δεν αποκάλυπτε στον βασιλιά τα μυστικά της βασίλισσας κατά την εξομολόγηση. Το αποτέλεσμα ήταν να πνιγεί στα κρύα νερά του Μολδάβα και στη συνέχεια να τον ανακηρύξουν Άγιο και επειδή οι Τσέχοι έχουν και χιούμορ των θεωρούν άγιο-προστάτη από τις πλημμύρες!



Η αναπαράσταση της Πρώτης
Εκπαραθύρωσης της Πράγας!



Λίγα χρόνια αργότερα, το 1419, με τον Βενσέσλαο πάντως να έχει πεθάνει, είχαμε την Α’ Εκπαραθύρωση της Πράγας. Οι οπαδοί του Γιαν Χους, ενός προδρόμου του Λουθήρου που έκραζε την καθολική εκκλησία πέταξαν τον δήμαρχο της Πράγας και τους συμβούλους του από τα παράθυρα του Νέου Δημαρχείου σκοτώνοντας τους. Με αυτό τον τρόπο εξέφρασαν την αντίθεση τους στην αρνητική άποψη του Δημάρχου απέναντι στις θέσεις του Χους.

Τα χρόνια πέρασαν και ήρθε η ώρα για μία ακόμη θρησκευτική εκπαραθύρωση! Η Β’ Εκπαραθύρωση της Πράγας δεν προξένησε τον θάνατο των θυμάτων της αλλά προξένησε τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων μιας και ήταν η αφορμή για τον Τριακονταετή πόλεμο. Ήταν 23.5.1618, την εποχή του Κέπλερ δηλαδή, όταν περίπου εκατό Βοημοί ευγενείς προτεστάντες εισέβαλλαν στην καγκελαρία για να διαμαρτυρηθούν για την ανάκληση του νόμου του Ροδόλφου περί θρησκευτικής ανεκτικότητας και τη διάλυση της Βοημικής εκκλησίας που είχε στηθεί από τον Χους πριν τόσα χρόνια. Στα πλαίσια του εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών οι προτεστάντες πέταξαν από το ανατολικό παράθυρο της καγκελαρίας δύο καθολικούς συμβούλους και έναν γραμματέα. Και μάλιστα τονίζοντας την χριστιανική τους πίστη όταν αυτοί πιάστηκαν από το παράθυρο άρχισαν να τους χτυπούν τα δάκτυλα με τις λαβές των σπαθιών τους. Πάντως αυτοί οι τρεις ήταν τυχεροί, κάτω από το παράθυρο υπήρχε μία τάφρος με βοθρολύματα και έτσι έπεσαν στα «μαλακά». Το τι συνέβη στη συνέχεια θα το δούμε συνοπτικά στην επόμενη ανάρτηση.



Το παράθυρο του κάστρου από όπου
έπεσαν οι τρεις καθολικοί κατά τη
Δεύτερη Εκαπαραθύρωση της Πράγας.



Μετά πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια για να δούμε μία επιστροφή στην κλασική Πραγινή παράδοση. Ήταν το 1948 όταν ο φιλελεύθερος υπουργός εξωτερικών Jan (σε όλες αυτές τις πτώσεις υπήρχε στην κουβέντα κάποιος Γιάννης…) Masaryk που έκανε αγώνα για να μειώσει τη δύναμη των κομμουνιστών στον κυβερνητικό συνασπισμό βρέθηκε στο προαύλιο του υπουργείου κάτω από το ανοικτό του παράθυρο. Στην αρχή οι αρχές άρχισαν να ψάχνουν τον δολοφόνο αλλά όταν λίγους μήνες αργότερα οι κομμουνιστές έκαναν πραξικόπημα και ανέλαβαν την εξουσία η υπόθεση έκλεισε σαν αυτοκτονία. Ο Στάλιν θα ήταν περήφανος, η δουλειά έγινε και μάλιστα με στυλ!

Με όλα αυτά τα περιστατικά λοιπόν δεν απορεί κανείς που ξαφνικά, μία ωραία πρωία του φθινοπώρου του 1989 οι Σοβιετικές δυνάμεις αποχώρησαν από την πόλη μαζικά, ήρεμα και ειρηνικά. Μάλλον αν το έκαναν πιο σταδιακά όλο και κάποιοι θα είχαν φύγει από κάποιο παράθυρο!

Πράγα - Τύχο Μπράχε - Γιοχάνες Κέπλερ (β' μέρος)

Άγάλματα των δύο μεγάλων αστρονόμων κάπου στην Πράγα.

Όσο έκανε τέτοιες ανακαλύψεις ο Κέπλερ και βελτιωνόταν σαν επιστήμονας άρχισε να ζητάει περισσότερα δικαιώματα. Ήθελε να αναγνωριστεί ως ισότιμος του Τύχο και να πάρει και τη δέουσα αύξηση στο μισθό του. Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν όλη την άνοιξη. Ο Γιοχάνες ήθελε δύο μισθούς (έναν από τον αυτοκράτορα και έναν από τον Τύχο), ρεπό όλα τα απογεύματα για να κάνει δικές του δουλειές, δικό του σπίτι εκτός του κάστρου και μεταφορά της οικογένειας του στην περιοχή. Το παράλογο της υπόθεσης ήταν πως όσο πιο νευρικός γινόταν ο ήρεμος Γιοχάνες τόσο πιο υπομονετικός ήταν ο ευέξαπτος και πότης Τύχο. Αναγνώριζε ότι παρά τις λανθασμένες κοπερνίκειες απόψεις του Γιοχάνες πως ο μικρός, δυστυχώς για αυτόν, ήταν ιδιοφυία. Επίσης ήταν πιθανό πραγματικά να συμπαθούσε αυτόν τον κοντό, αδύνατο νεαρό που όταν νευρίαζε γινόταν περισσότερο κωμικός παρά τρομακτικός και γι’ αυτό δεχόταν τις απαιτήσεις του. Στις αρχές Απρίλη ο Γιόχανες έστειλε στον Τύχο τους όρους του και ο Τύχο απάντησε με ένα κείμενο που έθετε σαν βασικό όρο την μυστικότητα των εργασιών. Επίσης υπόσχονταν ότι θα αναλάμβανε τα έξοδα του ταξιδιού της οικογένειας και θα έψαχνε να τους βρει και σπίτι. Θα έδινε μισθό και θα ζητούσε από τον Ροδόλφο να κάνει το ίδιο αλλά θεωρούσε περιττό να δεσμευτεί για τα ελεύθερα απογεύματα και τις αργίες γιατί ήταν κάτι που ήδη ίσχυε για όλους τους βοηθούς του. Αυτό ήταν! Πάλι βοηθός! Ο Γιοχάνες όμως ήταν ανένδοτος, ή όλα ή τίποτα! Έτσι το βράδυ στο δείπνο αφού ήπιε αρκετά εξαπέλυσε μία άνευ προηγουμένου επίθεση στον Τύχο, ο Τύχο δε μπόρεσε να συγκρατηθεί και απάντησε και αυτός και έτσι ο Κεπλερ αποχώρησε το ίδιο βράδυ και έμεινε στου καλού Βαρόνου Χοφμαν. Την επομένη με τη μεσολάβηση του βαρόνου ο Μπράχε έστειλε επιστολή ότι θα μπορούσε να δεχτεί πίσω τον Κεπλερ μόνο αν ζητούσε γραπτώς συγγνώμη. Ο Κεπλερ βλέποντας ότι αν δε το έκανε θα έχανε τα πάντα ζήτησε τη συγγνώμη και ο Τύχο σε μία πρωτοφάνη πράξη αβρότητας πήγε στην Πράγα, αγκάλιασε τον Γιοχάνες και τον έφερε πίσω στο σπίτι. Η συμφωνία μετά ήταν θέμα λεπτών. Και οι μισθοί θα ήταν κανονικοί και σπίτι θα είχε και την οικογένειά του θα έφερνε.





Το Belvedere, ένα υπέροχο δείγμα
Ιταλικής αρχιτεκτονικής στην Πράγα!
(Ένας Θεός ξέρεις πως άντεχαν
μέσα σε αυτούς του ψιλούς τοίχους τους διόλου
Ιταλικούς χειμώνες της Βοημίας!)

Αφού έκλεισε η συμφωνία ο Κέπλερ ταξίδεψε στο Γκρατς για να πάρει την οικογένεια του. Στο μεταξύ στις αρχές Ιουνίου επέστρεψε στην Πράγα από την κρυψώνα του ο Ροδόλφος. Όπως ήταν φυσικό είχαν μαζευτεί πολλές δουλειές από τους τόσους μήνες διακοπών και έτσι οι συμβουλές του αυτοκρατορικού μαθηματικού (και αστρολόγου βεβαίως-βεβαίως) ήταν απαραίτητες στο παλάτι συνεχώς. Αυτό ανάγκασε τον Τύχο να εγκαταλείψει το Benatky και με βαριά καρδιά (αφού οι εργασίες έφταναν στο τέλος τους και τα τελευταία όργανα είχαν φτάσει από το Βεν) να πάει να εγκατασταθεί στην Πράγα στον Χρυσό Γρύπα. Ο αυτοκράτορας μάλιστα για να κάνει λίγο πιο εύκολη τη ζωή στον Χρυσό Γρύπα έκανε έξωση στο μοναστήρι με τους μοναχούς να θεωρούν υπαίτιο τον Μπράχε τον οποίο θεωρούσαν σατανιστή και αλχημιστή. (Η αλήθεια είναι πάντως πως ο Ροδόλφος μάλλον έψαχνε ευκαιρία να τους ξαποστείλει. Ο αυτοκράτορας είχε βάλει από καιρό στο μάτι ένα άγαλμα της Παναγιάς με το Θείο Βρέφος που είχε το μοναστήρι και το είχε πάρει για να το βάλει στο προσωπικό του παρέκκλιση. Την επόμενη μέρα όμως το άγαλμα βρέθηκε πάλι στο μοναστήρι με τους μοναχούς να λένε ότι γύρισε μόνη του στο σπίτι. Όλοι μπορούμε να φανταστούμε την Παναγία ανάστατη με το Μωρό στην αγκαλιά να τρέχει από το κάστρο στο μοναστήρι. Το ίδιο πράγμα έγινε τρεις φορές! Και όταν ο Ροδόλφος το πήρε απόφαση έκανε δώρο στην Παναγία ένα χρυσό στέμμα και ολοκληρώθηκε η ευτυχία της στο σπίτι που είχε επιλέξει). Μία άλλη απόδειξη ότι το μοναστήρι δεν έκλεισε εξαιτίας του Τύχο ήταν πως συνέχισε να διαμαρτύρεται στον Ροδόλφο και έτσι πέτυχε τη μεταφορά του σε ένα σπίτι στην περιοχή Tychonova. Ήταν το Belvedere, κτίριο το οποίο υπάρχει ακόμη και σήμερα. Όταν εγκαταστάθηκε εκεί ο Τύχο διαπίστωσε πως τα ανάκτορα του έκρυβαν ένα μεγάλο κομμάτι του ουρανού. Δε μπορούσε όμως να κάνει και πολλά.

Στο μεταξύ στο Γκρατς ο Κεπλερ ήταν απελπισμένος. Οι αρχές δεν έδιναν άδεια σε αυτόν και την οικογένεια του να φύγουν και επίσης δε δέχονταν να του καταβάλουν μισθούς παρά τις αντίθετες επιταγές του αυτοκράτορα! Στράφηκε σε έναν τοπικό δούκα για να βρει χορηγία ο οποίος όχι μόνο δε του έδωσε αλλά ανακοίνωσε πως όποιος δεν ήταν καθολικός έπρεπε να εγκαταλείψει όλα τα υπάρχοντα του και να φύγει από την περιοχή σε διάστημα έξι εβδομάδων. Η μοναδική ελπίδα του Κέπλερ ήταν πάλι η Πράγα και ο Τύχο. Στα μέσα του Οκτώβρη λοιπόν επέστρεψε στην πόλη και έμεινε στου καλού Βαρόνου Χοφμαν.

Ο Τύχο από την άλλη ήταν απογοητευμένος. Ήταν αντιμέτωπος με την τρέλα του αυτοκράτορα δύο-τρεις φορές την ημέρα και αναγκαζόταν να μάχεται για την εύνοια του με όλους τους απατεώνες που είχε μαζέψει γύρω του. Ο Μπράχε ήταν 55 χρονών και είχε φάει τη ζωή του προσπαθώντας να βρει ένα καταφύγιο. Ήθελε να αποδείξει το ορθόν της υπόθεσης του για το σύμπαν και έβαλε τον Κέπλερ να δουλέψει πάνω σε αυτό αποφασισμένος να κυκλοφορήσει για πρώτη φορά βιβλίο με τις θέσεις του. Ο Κέπλερ δούλεψε σκληρά πάνω σε αυτό το βιβλίο που δεν κυκλοφόρησε παρά ημιτελές τον 19^ο αιώνα. Την επόμενη χρονιά ο Κέπλερ πήγε πάλι στο Γκρατς μήπως σώσει κάτι από την περιουσία του αλλά δεν κατάφερε κάτι. Όταν επέστρεψε ο Τύχο τον συνόδεψε για πρώτη φορά στο παλάτι για να γνωρίσει τον Ροδόλφο. Ο Ροδόλφος είχε επανέλθει λιγάκι στα λογικά του και αισθάνθηκε μεγάλη τιμή όταν άκουσε ότι ο Τύχο σε συνεργασία με τον Γιοχάνες θα εξέδιδαν ένα βιβλίο με τα αποτελέσματα όλων των ερευνών που είχαν κάνει τόσα χρόνια. Το όνομα του βιβλίου θα ήταν Tabulae Rudolphinae. Σε μία απίστευτη κίνηση αβρότητας ο Τύχο έθεσε σαν μόνο όρο για την έκδοση αυτού του βιβλίου την εξασφάλιση ενός μισθού για τον Γιοχάνες. Έτσι ο Κέπλερ είχε πλέον ο,τι ζητούσε. Απεριόριστη πρόσβαση στις μετρήσεις του Τύχο, την οικογένεια του, μισθό και μεταχείριση ίσος με ίσο με τον μεγάλο αστρονόμο.

Αλλά αυτή η ευτυχία δεν κράτησε για πολύ. Λίγες μέρες μετά (13/10) ο Τύχο πήγε σε ένα επίσημο δείπνο. Εκεί αφού ήπιε αρκετά ήθελε να πάει στο μπάνιο. Οι κανόνες καλής συμπεριφοράς όμως επέβαλλαν να μη σηκωθεί κανείς από το τραπέζι αν δεν σηκωθεί ο οικοδεσπότης. Έτσι λοιπόν και ο Τύχο κρατήθηκε. Όταν ο οικοδεσπότης σηκώθηκε ήταν πολύ αργά. Ο Τύχο πήγε στο μπάνιο αλλά δε μπορούσε να ουρήσει, στο σπίτι το ίδιο και έτσι λίγες μέρες μετά ενώ ψηνόταν στον πυρετό πέθανε, ήταν 24 Οκτώβρη. Η αρχική διάγνωση ήταν νεφρολιθίαση αλλά μετά από μία εκταφή που έγινε το 1901 κατέληξαν ότι ο λόγος ήταν ουραιμία. Σχετικά πρόσφατα έγινε μία ακόμη εκταφή αλλά δε γνωρίζω αν άλλαξε κάτι. Στην τελευταία συζήτηση του Τύχο με τον Γιοχάνες τον προέτρεπε να «…παρουσιάσει τις αποδείξεις του (Κεπλερ) με τρόπο που να συμφωνούν με τη θεωρία του (Τύχο)» και να «μην αφήσει να φανεί πως έζησε μάταια».

Ο τάφος του Τύχο Μπράχε στην
εκκλησία Tyn στην πλατεία της
Παλιάς πόλης.

Η κηδεία του Τύχο έγινε στην εκκλησία Τυν της παλιάς πόλης και ήταν μεγαλοπρεπέστατη. Οι δρόμοι είχαν γεμίσει με κόσμο και οι αξιωματούχοι του αυτοκράτορα απέδιδαν τιμές. Ο τάφος του υπάρχει ακόμη και πάνω του έχει σαν επιγραφή το «Να είσαι παρά να θεωρείσαι»  

Δύο μόνο μέρες μετά τον θάνατο του Τύχο ο Κέπλερ είχε ήδη διοριστεί αυτοκρατορικός μαθηματικός για να συνεχίσει το έργο της συγγραφής των Ροδολφιανών πινάκων. Αλλά έντρομος πληροφορήθηκε από τον Ροδόλφο ότι η αμοιβή για αυτή τη δουλειά θα ήταν 6 φορές χαμηλότερη από αυτή που είχε υποσχεθεί ο αυτοκράτορας στον Τύχο! Ο Ροδόλφος με το θάνατο του Τύχο έταξε στο Μπραχέικο 20.000 φιορίνια για να αγοράσει τα όργανα και τις παρατηρήσεις του Τύχο σαν εξοπλισμό για τον νέο αυτοκρατορικό μαθηματικό. Το θέμα ήταν πως λόγω της διπλωπίας του τα μηχανήματα ήταν άχρηστα και έτσι χρησιμοποίησε μόνο τις σημειώσεις.

 Με τη γυναίκα του μετακόμισαν σε ένα κτίριο της οδού Vysehradska κοντά στο σπίτι του Φάουστ. Ο Γιοχάνες είχε συνεχείς προστριβές με τους Μπράχε γιατί ο Ροδόλφος δεν πλήρωσε τα χρήματα που είχε τάξει αλλά ο Κέπλερ δεν επέστρεφε τις σημειώσεις ενώ τα επόμενα χρόνια πέθαναν και όλα του τα παιδιά. Από την άλλη πλευρά, αυτή η περίοδος, που έμεινε στην Πράγα μετά τον θάνατο του Τύχο ήταν η πιο παραγωγική του από επιστημονικής πλευράς. Έκανε σπουδάιες αστρονομικές εργασίες ενώ μελέτησε και τη λειτουργία του ανθρώπινου ματιού. Το 1605 παρατήρησε μία λάμψη στον ουρανό (σίγουρα την είχαν δει και άλλοι πριν από τον Γιοχάνες με την κάκιστη όραση) ήταν ένα ακόμα supernova, σαν αυτό που είχε δει ο Τύχο το 1572. Το μαγικό είναι ότι πέρα από τους δύο αυτούς supernova που είδαν οι ήρωες μας κανένας άλλος δεν έχει γίνει φανερός μέχρι σήμερα. (διατηρώ τις επιφυλάξεις μου σαν Παναγιώτης για αυτό αλλά αφού το βρήκα το γράφω.)



Η Astronomia Nova του Κέπλερ.

 Την ίδια εποχή ο Κέπλερ έγραψε και το πρώτο του αριστούργημα στη θεωρητική επιστήμη. Την Astronomia Nova και φρόντισε να δώσει μέσα στο βιβλίο την αναγνώριση που άξιζε στον Τύχο. Από την άλλη δεν απέδειξε τίποτα για το τυχονικό σύστημα απλά γιατί ήταν λανθασμένο.

Το 1608 ο Ροδόλφος αποχωρεί προσωρινά από την εξουσία και αρχίζουν και πάλι τα πράγματα να δυσκολεύουν για τον Κέπλερ. Μένει πάντως στην Πράγα έστω και χωρίς κάποιον χορηγό και είναι εκεί όταν το 1611 ο Λεοπόλδος Ε’ στρατηγός που είχε προσλάβει ο Ροδόλφος κάνει επίθεση και λεηλατεί την πόλη προκειμένου να πάρει την εξουσία πάλι ο Ροδόλφος. Το αποτέλεσμα είναι ο Ροδόλφος να χάσει και τα τελευταία ερίσματα στην οικογένεια και βασιλιάς να γίνει ο αδερφός του.

Τον Απρίλιο του 1612 ο Κέπλερ χάνει και τυπικά τη θέση και αναγκάζεται να δεχτεί μία θέση δασκάλου στο Λιντς της Αυστρίας. Τον Ιούνιο πεθαίνει η γυναίκα του και ενώ ξαναπαντρεύτηκε και έκανε και άλλα παιδιά πέθαναν και αυτά. Το 1615 στη μητέρα του απαγγέλθηκαν κατηγορίες μαγείας. Τη φυλακίζουν αλλά δε τη βασανίζουν για 6 χρόνια! Όλα αυτά τα χρόνια ο Γιοχάνες έχει αναλάβει προσωπικά την υπεράσπιση της. Όταν τελικά αθωώνεται αρρωσταίνει και πεθαίνει 6 μήνες μετά. Στο μεσοδιάστημα ο Κέπλερ δε σταμάτησε να ασχολείται με την αστρονομία και το 1618 έγραψε το σημαντικότερο έργο του, το Harmonice Mundi.

Τα τελευταία του χρόνια ο Κέπλερ τα πέρασε περιπλανούμενος στη Ν. Ευρώπη ψάχνοντας να βρει κάποιον χορηγό για τις έρευνες του. Τελικά, τελευταίος του μαικήνας ήταν ο Δούκας του Friedland και Mecklenburg Βαλενστάιν. Του έδωσε μισθό 1000 φιορίνια και δικό του τυπογραφείο για να τυπώνει τα έργα του. Εκεί έγραψε το τελευταίο του βιβλό, το Somnium, που ήταν το πρώτο βιβλίο επιστημονικής φαντασίας που γράφτηκε ποτέ. Ο ήρωας του βιβλίου ταξιδεύει στο Βεν όπου συναντά τον Τύχο Μπράχε, μαθαίνει πληροφορίες για την τροχιά της σελήνης και ξεκινάει το ταξίδι του στο φεγγάρι!



Ένα χειρόγραφο του Κέπλερ.



Τον Οκτώβρη του 1630 το βιβλίο ήταν στην φάση της εκτύπωσης όταν ο Γιοχάνες ξεκίνησε μία από τις πολλές περιπλανήσεις του. Έφυγε από την κατοικία του και πήγε στο Λιντς περνώντας πρώτα από την Πράγα μήπως και πάρει κάποιον μισθό, από το Λιντς πήγε στη Λειψία για μία έκθεση βιβλίου όπου ήθελε να πουλήσει κάποια τελευταία αντίτυπα των Ροδολφιανών Πινάκων (εκδόθηκαν το 1624) και μετά πήγε στο Ρεγκενσμπουργκ. Όταν έφτασε εκεί ήταν εξουθενωμένος από το τεράστιο ταξίδι του, ανέβασε πυρετό και πέθανε 17/11/1630. Η απόσταση που κάλυψε ήταν 810 χιλιόμετρα μέχρι το Λίντς, 580 από το Λιντς στη Λειψία και 337 από Λειψία για Ρέγκενσμπουργκ, 1700 χιλιόμετρα με άλογο για έναν άνθρωπο κοντά στα 60 ήταν πάρα πολλά ειδικά για την εποχή Οκτώβρη-Νοέμβρη που το κρύο είναι αισθητό. Και έτσι τελείωσε η ζωή και του δεύτερου μεγάλου επιστήμονα που έζησε στη Πράγα τα χρόνια του Ροδόλφου.    

Πράγα - Τύχο Μπράχε - Γιοχάνες Κέπλερ (α' μέρος)

Ο δρόμος που βρισκόταν ο Χρυσός Γρύπας όπως είναι σήμερα

Όταν ο Τύχο έφτασε στην Πράγα έμεινε στο πανδοχείο ο Χρυσός Γρύπας, στην οδό Novy Svet κοντά στο κάστρο του Hradcany. Δε μπορούσε όμως να ζήσει εκεί για πολύ αφού τον ενοχλούσαν οι καμπάνες του παρακείμενου μοναστηριού των καπουτσίνων και φυσικά δε μπορούσε να κάνει καμμία έρευνα και να φέρει κανένα του μηχάνημα. Λίγες μέρες λοιπόν μετά την άφιξη του είχε την πρώτη ακρόαση με τον αυτοκράτορα Ροδόλφο την οποία περιγράφει αναλυτικά σε ένα γράμμα προς έναν ξάδερφό του. Μας πληροφορεί λοιπόν πως ο Ροδόλφος τον δέχτηκε μόνος του χωρίς κανέναν στρατιώτη ή υπηρέτη στο πλευρό του. Αναγνωρίζει πάντως ο σεμνός Τύχο πως αυτό έγινε λόγω της επιδημίας πανώλης που είχε πέσει στην πόλη που είχε σαν αποτέλεσμα ο υποχόνδριος Ροδόλφος να είναι κρυμμένος από όλο τον κόσμο και όχι για να τιμήσει τον καλεσμένο. Στην αρχή αυτής της ακρόασης ο Τύχο παρουσίασε τον εαυτό του με έναν λόγο στα λατινικά, έδειξε τις συστατικές του επιστολές και προσέφερε τις υπηρεσίες του στον αυτοκράτορα. Ο αυτοκράτορας από την πλευρά του απάντησε πως ήταν τιμή του να έχει έναν τέτοιο επιστήμονα στη δούλεψη του και με άλλες φιλοφρονήσεις. Όταν τελείωσε η συνάντηση ο ιδιαίτερος γραμματέας του αυτοκράτορα Μπάρβιτς πλησίασε τον Τύχο και του είπε πως η απόφαση του Ροδόλφου ήταν πως θα του εξασφάλιζε μία ετήσια χορηγία και οικία για να κάνει εκεί τις έρευνες του. Ο Τύχο στο πρόσωπο του Ροδόλφου βρήκε έναν νέο μαικήνα πρόθυμο να ικανοποιήσει κάθε απαίτηση του. Άλλωστε ο Ροδόλφος είχε για χρόνια στη δούλεψη του μάγους, νεκρομάντεις και αλχημιστές που έψαχναν να βρουν το ελιξίριο της ζωής αποτυγχάνοντας συνεχώς, άρα ο Τύχο είχε λόγους να πιστεύει πως ο Ροδόλφος θα ήταν δίπλα του σε ότι χρειαζόταν.

Το πρώτο θέμα που έπρεπε να λυθεί ήταν αυτό της κατοικίας. Η πρώτη πρόταση ήταν ένα μέρος κοντά στο κάστρο το οποίο όμως ήταν πολύ μικρό για να χωρέσει έστω και ένα από τα όργανα του Τύχο που είχαν ξεκινήσει να το ταξίδι από το Βεν. Έτσι, ο Μπάρβιτς, μαθημένος τόσα χρόνια στις απαιτήσεις επιστημόνων και απατεώνων έδειξε στον Τύχο κάποια περιφερειακά κάστρα. Σε ένα από αυτά, στη περιοχή της Βοημικής Βενετίας βρήκε ο Τύχο το νέο Βεν, ήταν το Benatky και το κτίσμα ήταν αρκετά μεγάλο ώστε να χωρέσει τα τεράστια όργανα του Τύχο. Από τη πρώτη μέρα πάντως ο Τύχο δημιούργησε προβλήματα στον διαχειριστή του κάστρου ζητώντας μεγάλα κονδύλια ώστε να διαμορφώσει το κάστρο σε αστρονομικό εργαστήριο. Ο διαχειριστής αντιδρούσε και σαν να μην έφτανε αυτό η έξαρση της πανώλης ανάγκασε τον αυτοκράτορα να φύγει από την Πράγα και να πάει να κρυφτεί στην επαρχία, αυτό σήμαινε ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα να πάρει έγκριση για τα έξοδα και έτσι η ανακαίνιση δεν προχωρούσε καθόλου. Η πανώλη μάλιστα ανάγκασε κάποια στιγμή και τον Τύχο να εγκαταλείψει το Benatky και να φύγει στην ύπαιθρο.

Τότε ήταν που έφτασε στην Πράγα ο Κέπλερ. Ένας νεαρός Γερμανός χωριάτης, χωρίς τη γυναίκα και τα παιδιά του που είχαν μείνει στο Γκρατς, βρέθηκε ξαφνικά στην Πράγα, την μεγαλύτερη πόλη της Ευρώπης εκείνη την εποχή, και οι άνθρωποι για τους οποίους ήρθε (Ροδόλφος και Τύχο) ήταν χιλιόμετρα μακριά! Αναγκαστικά λοιπόν τη νύφη την πλήρωσε ο Βαρόνος Χοφμαν ο οποίος φιλοξένησε τον Γιοχάνες μέχρι να μπορέσει να συναντηθεί με τον Τύχο. Η περιοχή που είχε ο Βαρόνος το αρχοντικό του σήμερα ονομάζεται Tychonova, φαντάζομαι όλοι ξέρουμε προς ποίου την τιμή!

Στο τέλος του Γενάρη το κρύο είχε σκοτώσει και τα τελευταία μικρόβια της πανώλης και έτσι ο Τύχο επέστρεψε στο Benatky. Έμαθε για την άφιξη του Κέπλερ στην Πράγα και του έστειλε μία επιστολή – πρόσκληση ώστε να έρθει να μείνει μαζί του «σαν φίλος και σύντροφος στις παρατηρήσεις των ουρανών». Μάλιστα, για να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στα λεγόμενα του και να δείξει πόσο υπολόγιζε τον Κέπλερ έστειλε τον γιό του στην Πράγα για να τον συνοδεύσει.

Το Benatky.

Όταν ο Κέπλερ έφτασε στο Benatky ο Τύχο τον υποδέχτηκε θερμά. Τον ρώτησε για τη γυναίκα και τα παιδιά του και του υποσχέθηκε ότι θα μεριμνούσε για τη μεταφορά τους εκεί. Ο Γιοχάνες έπλεε σε πελάγη ευτυχίας. Ο μεγαλύτερος ή τουλάχιστον ο πιο γνωστός αστρονόμος του κόσμου (ο Κέπλερ ήξερε ποιος ήταν στην πραγματικότητα ο μεγαλύτερος) τον προσκαλούσε να λύσουν μαζί τα μυστήρια του κόσμου.

Δύο μέρες μετά όλα είχαν αλλάξει. Ο Τύχο τελείωσε με τις τυπικές αβρότητες και επέστρεψε στην καθημερινότητα του και στην επίβλεψη των επισκευών που είχαν ξεκινήσει ενώ ήδη είχε αρχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα με τη χρηματοδότηση. Τα βασικότερα όργανα δεν είχαν φτάσει ακόμη και το σπίτι ήταν ένα γιαπί με απίστευτη φασαρία. Ο Γιοχάνες προσπαθούσε να πλησιάσει τον Τύχο για να αποκτήσει πρόσβαση στις μετρήσεις του αλλά ο Τύχο δε του το επέτρεπε. Που και που μόνο τον πληροφορούσε για κάποια μικρά πραγματάκια για τον Άρη, τη Σελήνη και κάποιες συζυγίες. Ο Γιοχάνες ήταν απογοητευμένος από τη συμπεριφορά του Τύχο απέναντί του. Αυτό που δεν είχε περάσει από το μυαλό του ήταν πως ο Τύχο φοβόταν τον Γιοχάνες. Σίγουρα δεν ήταν ακόμη ο επιστήμονας που επρόκειτο να γίνει αλλά ήταν ένας άνθρωπος με τα μισά του χρόνια και φοβόταν ότι θα χρησιμοποιούσε τα δεδομένα του για να αποδείξει την δική του κοπερνίκεια ηλιοκεντρική θεωρία και έτσι ο Τύχο θα ήταν απλά μία υποσημείωση στα βιβλία της ιστορίας.

Μετά από πολύ επιμονή ο Κέπλερ κατάφερε τον Μπράχε να ανοίξει τις αποθήκες με τις μετρήσεις του και να του δώσει την τροχιά του Άρη για να παίζει. Δεν τον άφησε μόνο του όμως, έβαλε σαν συνεργάτη έναν δικό του άνθρωπο για να μπορεί να έχει τον έλεγχο των ερευνών. Με τον καιρό χαλάρωσε ο Τύχο και άφησε τον Κέπλερ να εργάζεται μόνος του. Πρώτα όμως τον έβαλε να υπογράψει ότι δε θα έβγαζε ποτέ στον έξω κόσμο τα αποτελέσματα των ερευνών του. Η ανάθεση της τροχιάς του Άρη στον Κέπλερ ήταν μία από της ευτυχέστερες συμπτώσεις της αστρονομίας, αφού για να εξηγηθούν οι διάφορες ανωμαλίες της πορείας του πρέπει να συνδεθεί με τη θέση του ήλιου, πράγμα που έπεισε ακόμη παραπάνω τον Κέπλερ πως ο ήλιος είναι στο κέντρο του Σύμπαντος.

Πράγα - Γιοχάνες Κέπλερ - Τα χρόνια πριν την Πράγα

Η ζωή του Τύχο Μπράχε στην Πράγα συνδέθηκε με τη ζωή ενός άλλου μεγάλου επιστήμονα της εποχής. Του Γιοχάνες Κέπλερ. Ας δούμε λοιπόν τη ζωή και αυτού πριν η Πράγα φέρει αυτούς τους δύο μεγάλους αστρονόμους κάτω από την ίδια στέγη.

Ο Γιόχανες Κέπλερ

Ο Κέπλερ γεννήθηκε το 1571, για την ακρίβεια (θα το προτιμούσε έτσι) γεννήθηκε στις 27.12.1571 στις 14.30 το μεσημέρι στο Weilderstadt της Βυρτεμβέργης. Οι Κέπλερ ήταν περίεργη οικογένεια, ο παππούς ήταν Δήμαρχος και ένα πρόσωπο αξιοσέβαστο στην περιοχή, ο πατέρας όμως του Γιοχάνες ήταν επαγγελματίας πολεμιστής. Έψαχνε τις ταραχές και πήγαινε όπου υπήρχαν μάχες. Επίσης ήταν ρεμάλι κανονικό που κακοποιούσε τα παιδιά και τη γυναίκα του. Ευτυχώς για αυτούς κάποια στιγμή τους εγκατέλειψε και πήγε να πολεμήσει στις Κάτω Χώρες. Η μητέρα του πάλι ήταν μία ψυχρή γυναίκα (αν έχεις έναν άντρα που σε δέρνει όλη μέρα φαντάζομαι δε μπορείς να είσαι και η πιο ευχάριστη παρέα) η οποία όμως λάτρευε τη φύση, έκανε διάφορα νεροζούμια με βοτάνια και μαντζούνια και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα κάποια στιγμή στο μέλλον να κατηγορηθεί για μαγεία.

Ο Γιοχάνες ήταν ένα ασθενικό παιδί και η κατάσταση του χειροτέρεψε όταν τον έστειλαν από 8 ετών να δουλεύει στα χωράφια. Όταν κατάφερε να μείνει ζωντανός από διάφορες ασθένειες που τον βασάνιζαν εκείνη την περίοδο (πέρασε ευλογιά που του άφησε από μικρή ηλικία το κουσούρι της διπλωπίας, καταστροφή για έναν αστρονόμο να μη μπορεί να δει τα άστρα καθαρά!) η μητέρα του κατάλαβε ότι έπρεπε να τον αφήσει στο σχολείο από το να τρέχει στα χωράφια. Όταν τελείωσε την κανονική του εκπαίδευση πήγε στο Πανεπιστήμιο του Τιμπινγκεν όπου ήταν καθηγητής ο Μίκαελ Μέστλιν, ένας αξιοσέβαστος επιστήμονας της εποχής.

Ο Γιοχάνες ήταν προτεστάντης και θαυμαστής του Πυθαγόρα, ο οποίος είχε πει από τον 5^ο π. Χ. αιώνα ότι η γη δεν είναι ακίνητη στο κέντρο του Σύμπαντος αλλά γυρίζει γύρω από μία αόρατη φλόγα (τελικά ήταν ορατή η φλόγα αλλά έπεσε πολύ κοντά). Επίσης είχε διαβάσει τα βιβλία του Νικόλαου από την Κούσα ο οποίος είχε προηγηθεί κατά έναν αιώνα του Κοπέρνικου στη θεωρεία περί της κίνησης της γης και όλα αυτά σίγουρα τον είχαν βάλει στο τριπάκι του να ασχοληθεί με την αστρονομία.

Η παλιά πόλη του Γκρατς όπως είναι σήμερα.

Κατά το τρίτο έτος των σπουδών του ο Γιοχάνες μαθαίνει ότι πρέπει να πάει σαν δάσκαλος στο εξωτικό Γκρατς. Ο φόβος του ήταν μη θαφτεί σε αυτή τη μικρή πόλη για όλη του τη ζωή. Δε μπορούσε όμως να κάνει και πολλά και έτσι ανέλαβε τη θέση στα 22 του χρόνια το 1594. Δίδασκε Ανώτερα Μαθηματικά και Αστρονομία, ήταν όμως έναν κάκιστος καθηγητής και έτσι ενώ τον πρώτο χρόνο υπήρχαν κάποια παιδιά στα οποία έκανε μάθημα τον δεύτερο απλά δεν είχε κανένα! Πέρα από καθηγητής είχε και τον τίτλο του επαρχιακού Μαθηματικού. Αυτό σήμαινε ότι στην αρχή κάθε χρόνου έπρεπε να κάνει αστρολογικές προβλέψεις για την πόλη. Ο Κέπλερ δεν συμπαθούσε ιδιαίτερα τη «μικρή χαζή αδερφή» της αστρονομίας και έτσι προκειμένου να μην κάνει αρνητικές προβλέψεις παραποιούσε λίγο τα στοιχεία που του έδιναν τα άστρα. Πάντως απέκτησε μεγάλη φήμη όταν στις προβλέψεις του 1595 μίλησε για μία εξέγερση των χωρικών, εισβολή των Τούρκων και δριμύ ψύχος στα οποία έπεσε μέσα. Επίσης στη συνέχεια μαθεύτηκε ότι σε όλη του τη ζωή έκανε τακτικότατες προβλέψεις για την οικογένεια του και τα παιδιά του οπότε μάλλον δεν ήταν τόσο εναντίων της αστρολογίας.

Ο κόσμος για τον Γιοχάνες άλλαξε στις 19 Ιουλίου 1595. Τότε, ξαφνικά, χωρίς να το καταλάβει ξεκίνησε την επιστημονική του καριέρα. Ήταν στο σχολείο και έκανε μάθημα (μάλλον τότε δεν έκλειναν 15 Ιουνίου τα σχολεία) όταν έκανε το σχέδιο της πορείας των μεγάλων αστερισμών του Δία και του Κρόνου. Σχεδίασε λοιπόν τα στοιχεία διασταύρωσης των τροχιών τους. Κάθε περίπου 20 χρόνια ο Δίας προλαβαίνει τον Κρόνο και τον προσπερνάει. Λόγω των αποκλίσεων των σημείων που γίνονταν οι διασταυρώσεις ο Γιοχάνες μπόρεσε να ενώσει αυτά τα σημεία με τρίγωνα. Αν γίνει αυτή η ένωση το αποτέλεσμα είναι αυτό…Μαγικό!

Ο Κέπλερ από παλιότερα είχε αναρωτηθεί γιατί έχουμε 6 πλανήτες (τόσους ήξεραν τότε) και γιατί έχουν αυτές τις συγκεκριμένες τροχιές. Έψαχνε λοιπόν το σχέδιο του Θεού για τον κόσμο. Ήταν ο πρώτος ίσως επιστήμονας που έκανε κάτι τέτοιο. Ως τότε η δουλειά των επιστημόνων ήταν να περιγράφουν τα πράγματα όπως είναι και να προβλέπουν πως θα είναι στο μέλλον, ο Κέπλερ ήταν ο πρώτος που είπε, οκ, έχουμε 6 πλανήτες, γιατί; Έψαξε να βρει την εξήγηση των πραγμάτων. Όταν ο Γιοχάνες είδε το σχέδιο στον πίνακα διαπίστωσε ότι ο εσωτερικός κύκλος είναι ο μισός από τον εξωτερικό. Ο Δίας και ο Κρόνος ήταν οι δύο  εξωτερικοί πλανήτες του συστήματος και ο Δίας είχε τη μισή τροχιά του Κρόνου. Αν λοιπόν όντως το τρίγωνο καθόριζε τη σχέση των τροχιών των δύο πλανητών μήπως άλλα σχήματα καθόριζαν τους υπόλοιπους πλανήτες; Άρχισε λοιπόν πειράματα με τετράγωνα και πεντάγωνα αλλά γρήγορα κατάλαβε ότι πρέπει να πάει σε τρισδιάστατα σχήματα. Και του ήρθε η ιδέα! Στη γεωμετρία υπάρχουν πέντε τέλεια στερεά (Πυθαγόρας) από τον κύβο ως το εικοσάεδρο, όσα και τα διαστήματα ανάμεσα στους έξι πλανήτες. Επίσης αυτά τα στερεά έχουν το χαρακτηριστικό ότι μπορούν να μπουν σε μία σφαίρα με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε όλες οι πλευρές να αγγίζουν την επιφάνεια της, ενώ μπορεί και στο μέσο τους να μπει μία άλλη σφαίρα η οποία αγγίζει το μέσον της κάθε πλευράς του σχήματος! Τέλειο! Αυτό ήταν το μυστικό του Θεού σύμφωνα με τον Κέπλερ και έφαγε όλη του τη ζωή για να το αποδείξει. Δε τα κατάφερε ποτέ βέβαια γιατί η υπόθεση του ήταν λανθασμένη. Σε όλα αυτά τα χρόνια πάντως ανακάλυψε ότι τροχιά των πλανητών δεν είναι τέλειοι κύκλοι αλλά ελλείψεις και εκπόνησε και τους τρεις νόμους της πλανητικής κίνησης. Για να υποστηρίξει πάντως την ωραία ιδέα του δε δίστασε να καταφύγει σε απίστευτες μαθηματικές απατεωνιές ώστε να καλύψει τις ανακολουθίες.

Το ηλιακό σύστημα του Κέπλερ

Από τότε μπήκε στο μυαλό του μία ιδέα. Για να αποδείξει το ορθό της υπόθεσης του έπρεπε να έχει στα χέρια του τις πιο ακριβείς μετρήσεις των τροχιών των πλανητών γιατί ο ίδιος λόγω της διπλωπίας του δε μπορούσε να δει ούτε το φεγγάρι καθαρά. Ποιος ήταν λοιπόν ο άνθρωπος του; Ο Μπράχε φυσικά. Πέρασαν όμως μερικά χρόνια ακόμη μέχρι να ανταμώσουν οι δυο τους. Μέχρι τότε είχε παντρευτεί τη γυναίκα του Μπάρμπαρα (ήταν 23 ετών και ήδη δύο φορές χήρα), είχε μία θετή κόρη και είχε γράψει και το βιβλίο με τον πιασάρικο πραγματικά τίτλο: Prodromus dissertationum cosmographicarum continens mysterium cosmographicum, de admirabili proportione orbium coelestium, deque causis coelorum numeri, magnitudinis, motuumque periodicorum genuinis & proprojis, demonstratum, per quinque reqularia corpora geometrica όπου εξηγούσε την πλανητική του θεωρία.

Τα τελευταία χρόνια του 16^ου αιώνα που η Ευρώπη ζούσε την περίοδο της αντιμεταρρύθμισης η ζωή ήταν δύσκολη για προτεστάντες όπως ο Κέπλερ σε καθολικές περιοχές όπως το Γκρατς. Και έτσι αναγκάστηκε να φύγει. Από την άλλη όμως δε μπορούσε να φύγει και η γυναίκα του γιατί οι αρχές ανακοίνωσαν ότι θα κατασχεθεί η περιουσία όσων Λουθηρανών έφευγαν από την πόλη! Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα για τον Γιοχάνες ο οποίος είχε ήδη το μυαλό του στην Πράγα και στον Μπράχε.

Η ευκαιρία του δόθηκε στις αρχές του 1600. Ένας γνωστός του βαρόνος, ο οποίος ζούσε στην Πράγα και ήταν σύμβουλος του Ροδόλφου βρέθηκε στο Γκρατς και προσφέρθηκε να πάρει μαζί του τον Γιοχάνες στην Πράγα επειδή αν και ήταν καθολικός συμπονούσε τον Γιοχάνες για τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε. Επίσης ο βαρόνος (Χοφμαν το όνομα του) ήταν ερασιτέχνης αστρονόμος και έχοντας διαβάσει έργα του Κέπλερ και γνωρίζοντας τον Μπράχε ήταν αποφασισμένος να τους φέρει σε επαφή…