Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2011

Πράγα - Ροδόλφος Β'

Αν ο Κάρολος Δ’ ήταν ο Πατέρας των Τσέχων τότε σίγουρα ο Ροδόλφος Β’ ήταν το πιο γνήσιο από τα τέκνα του! Ένας από τους πιο γνωστούς βασιλιάδες της Τσεχίας αλλά σίγουρα ο πιο ιδιότροπος από όλους.

Ήταν ένας άνθρωπος με πολλές προσωπικότητες, ελαφρώς παράφρων ώρες – ώρες, εύπιστο κορόιδο για κάθε τσαρλατάνο που του πουλούσε φούμαρα αλλά και υπομονετικός μαικήνας των επιστημών στηρίζοντας τους δύο μεγαλύτερους αστρονόμους της εποχής του, τον Μπράχε και τον Κέπλερ.
Ο Ροδόλφος Β'

Γεννήθηκε το 1552 και σαν να ήθελε η μοίρα του να μας δείξει από την αρχή το ποιόν του, χάρη στην αλλοπρόσαλλη συνήθεια των Αψβούργων να παντρεύουν τα ξαδέρφια μεταξύ τους βρέθηκε και από την πλευρά της μητέρας αλλά και του πατέρα του να είναι εγγονός της Ιωάννας της Τρελής της Ισπανίας. Όταν ήταν 11 χρονών οι γονείς του τον έστειλαν στην Ισπανία στον θείο Φίλιππο Β’. Έμεινε στην ισπανική αυλή για 7 χρόνια και έμαθε όλες τις κακές συνήθειες που μάστιζαν την Ισπανική αυλή, μισαλλοδοξία, ίντριγκες, θρησκευτικός φανατισμός, επίδειξη πλούτου και φυσικά η Ιερά Εξέταση και οι συνεχείς φωτιές της. Όπως ήταν φυσικό σε ένα παιδί που από μικρό ήταν ονειροπόλο και ενδιαφέρονταν κυρίως για τη λογοτεχνία, τις τέχνες και τις επιστήμες αυτή η ατμόσφαιρα της Ισπανικής αυλής μόνο κακό θα μπορούσε να κάνει. Μετά από 8 χρόνια, που επέστρεψε στην οικογένεια του ήταν πλέον σωστός Ισπανός, έχοντας υιοθετήσει αρκετά ήθη και έθιμα της χώρας που μεγάλωσε αλλά οι εμπειρίες του εκεί τον είχαν κάνει πιο μοναχικό, ντροπαλό αλλά και μεγαλομανή απ’ ότι ήταν.

Ανέλαβε λοιπόν τη βασιλεία και έδειξε από την αρχή την τρέλα του. Ο Ροδόλφος είχε μία απίστευτη ψύχωση με τον χρόνο και φοβόταν τον θάνατο. Ήταν μανιώδεις συλλέκτης αλλά όχι ενός συγκεκριμένου είδους, δεν μάζευε ας πούμε ρολόγια, μάζευε τα πάντα! Τα αγαπημένα του ήταν τα φυλακτά από όλο τον κόσμο για να προστατευτεί από τον θάνατο αλλά πέρα από αυτά η συλλογή του περιείχε τα πιο τρελά πράγματα που μπορεί να φανταστεί κανείς. Επίσης, είχε λατρεία στις μινιατούρες, έφερνε τεχνίτες από όλη την Ευρώπη στην Πράγα για να του χαράξουν ό,τι τραβούσε η όρεξη του στις πιο περίεργες επιφάνειες, από μαργαριτάρια και κεχριμπάρι μέχρι τσόφλια καρυδιών, δόντια καρχαρία και πέτρες χολής!

Πορτραίτο του Ροδόλφου από τον
Αρτσιμπόλντο
Ήταν ένας μονάρχης ο οποίος ασχολούνταν κυρίως με τις τέχνες και την επιστήμη. Λίγα μεγάλα έργα έγιναν στην εποχή του αλλά η αλήθεια είναι πως τα μουσεία της Πράγας και της Βιέννης οφείλουν πολλά στη συλλογή του από έργα τέχνης. Ήταν ο άνθρωπος ο οποίος λίγο πολύ διαμόρφωσε το ιστορικό κέντρο της πόλης έτσι όπως το βλέπουμε σήμερα και πολλά κτίρια διατηρούνται από την εποχή του. Ήταν από τους μονάρχες που με τα ενδιαφέροντα τους, την προθυμία να υποστηρίξουν έρευνες αλχημιστών και αστρονόμων έβαλαν τις βάσεις για να φτάσουμε στον Διαφωτισμό. Όταν είχε τους χρυσοχόους-αλχημιστές-μάγους του οι οποίοι έκαναν διάφορα πειράματα προσπαθώντας να μετατρέψουν ευτελή μέταλλα σε χρυσό, φτάνοντας σε σημεία που η χημεία και η φυσική δεν είχαν ποτέ φτάσει δε μπορούμε να βλέπουμε μόνο τον παράφρονα ο οποίος ζητάει το αδύνατο αλλά και τον άνθρωπο ο οποίος μέσα από την τρέλα του βοηθάει αυτούς τους επιστήμονες της εποχής να βρουν νέους δρόμους στην επιστήμη μέσα από τον συνεχή πειραματισμό. Επίσης όπως και ο Κάρολος, έτσι και αυτός έφερε στην Πράγα μεγάλους ζωγράφους και συγγραφείς της εποχής του για να δημιουργήσουν αλλά και να διδάξουν στο πανεπιστήμιο της πόλης που στην εποχή του ήταν ένα από τα πιο ονομαστά στην Ευρώπη.

Όσο περνούσαν τα χρόνια η κατάσταση του Ροδόλφου ξέφευγε όλο και περισσότερο. Βυθιζόταν όλο και πιο συχνά στη μελαγχολία του και ουσιαστικά την κυβέρνηση του κράτους την είχαν στα χέρια τους οι αυλικοί με πρώτο και καλύτερο τον αυλάρχη Ρουμπφ. To 1599 ο Ροδόλφος υποψιάστηκε ότι ο Ρούμπφ ετοίμαζε πραξικόπημα εναντίων του και τον απέλυσε. Μετά τον προσέλαβε ξανά αλλά στο τέλος τον καταδίκασε στην αγαπημένη του τιμωρία για τους εχθρούς του, τον έκλεισε σε ένα κελί, στο υπόγειο του παλατιού και πέταξε το κλειδί, εκεί πέρασε ο πρώην αυλάρχης τα τελευταία μαρτυρικά χρόνια της ζωής του.

Το Χρυσό Σοκάκι των Αλχημιστών


Η κατάσταση όμως συνέχισε να χειροτερεύει. Η μελαγχολία έγινε κατάθλιψη η οποία εναλλάσσονταν με κρίσεις οργής. Το 1611 ο αδερφός ου Ματθαίος μάζεψε την οικογένεια και μίλησε για τους κινδύνους που υπήρχαν αν παρέμενε στην εξουσία ο Ροδόλφος. Ο σημαντικότερος από όλους ήταν η πιθανή επικράτηση των προτεσταντών και έτσι πήρε πάνω του την ηγεσία του οίκου. Στις 11.11.1611, 400 χρόνια και κάτι μέρες πριν δηλαδή, ο Ματθαίος με τον στρατό του είναι έξω από την πόλη και αναγκάζει τον Ροδόλφο να παραιτηθεί. Λίγο καιρό μετά το λιοντάρι του Ροδόλφου πεθαίνει πράγμα που σύμφωνα με έναν από τους χιλιάδες χρησμούς που είχε πάρει στη ζωή του σήμαινε και τον δικό του θάνατο. Τότε ξεκίνησε να πίνει και δεν σταμάτησε μέχρι που πέθανε λίγες μέρες αργότερα από υδρωπικία στις 20.1.1612. Η κηδεία του ήταν μεγαλοπρεπέστατη και όλη η πόλη τίμησε τον μονάρχη ο οποίος αντιπροσώπευε σε πολλά σημεία τον χαρακτήρα των Τσέχων, αγάπη για τη τέχνη αλλά και για το μυστήριο, τον αποκρυφισμό, την μαγεία, αλλά και υπομονετικός, εύπιστος, άνθρωπος με κατανόηση και απίστευτες μεταπτώσεις στις διαθέσεις του.

Όπως είπαμε, ο Ροδόλφος δεν άφησε πίσω του μεγάλα έργα, τα μεγάλα έργα της εποχής του τα έκαναν οι επιστήμονες, και ευτυχώς ο Ροδόλφος είχε δύο τεράστιους επιστήμονες στην αυλή του. Τον Τυχό Μπράχε και τον Γιοχάνες Κέπλερ τους οποίους θα γνωρίσουμε καλύτερα στη συνέχεια.     

Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2011

Πράγα - Ο Πατέρας των Τσέχων: Κάρολος Δ'


Ο Κάρολος Δ'

Πως μπορεί άραγε κάποιος να μάθει τι είναι μία πόλη; Να τη νοιώσει, να τη γνωρίσει, να ανακαλύψει την ουσία της. Ποια είναι η ουσία μίας πόλης; Για μένα το τι είναι μία πόλη είναι η ιστορία της, αν πάρεις τον πύργο του Αιφελ και το Ταζ Μαχαλ και τα βάλεις στη Νεβάδα δεν είναι το ίδιο όμορφα, για την ακρίβεια είναι κακόγουστα. Αν χτίσεις μία νέα Ακρόπολη σε μία έκταση σε οποιοδήποτε άλλο σημείο της Γης επίσης δε λέει τίποτα. Αν φτιάξεις μία άψογη απομίμηση μίας πόλης κάπου αλλού δε θα είναι το ίδιο, γιατί όμως; Ο λόγος είναι απλός, είναι η ατμόσφαιρα και η ατμόσφαιρα, ο αέρας μίας πόλης, η ουσία της και στην περίπτωση της Πράγας ειδικά, η μαγεία της εξαρτάται απλά από την Ιστορία της, από τις ψυχές που έχουν ζήσει ανάμεσα σε αυτούς τους τοίχους, έχουν περπατήσει σε αυτά τα ίδια σοκάκια που περπατάμε εμείς σήμερα και έχουν χτίσει με τον μύθο τους τον μύθο της πόλης.


 
Η πλατεία Καρόλου (Karlovo Namesti)
από ψηλά.

Πολλά πρόσωπα μπορούμε να πούμε οτι έπαιξαν το ρόλο στο να είναι η Πράγα αυτό που είναι σήμερα. Αλλά αν σε κάποιο πρόσωπο αξίζει να είναι ο πρώτος μέσα σε αυτούς αυτός είναι ο βασιλιάς Κάρολος Δ', ο λεγόμενος και πατέρας των Τσέχων. Στην αρχή εκλέχθηκε Γερμανός αυτοκράτορας (1347) μετά από μεγάλες κόντρες με διάφορους πρίγκιπες και ένας από τους τίτλους του ήταν και του βασιλιά της Βοημίας. Ήταν ο δεύτερος βασιλιάς της Βοημίας από τον οίκο του Λουξεμβούργου μετά τον πατέρα του, τον Ιωάννη τον Τυφλό, ο οποίος σκοτώθηκε στη μάχη του Κρεσί (ναι, ήταν ένας τυφλός στρατιώτης, δεν άφηνε κανέναν δικό του να τον πλησιάζει και λιάνιζε στα τυφλά όποιον βρισκόταν κοντά του). Αφού κέρδισε τον θρόνο της Βοημίας, πήρε το μέρος του Πάπα στη αντιπαλότητα του με τον βασιλιά της Γαλλίας (αν δεν κάνω λάθος ήταν κάποιος από τους πρώτους Λουδοβίκους) και έτσι το 1355 στέφθηκε αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τότε έκανε κάτι που δε το είχε κάνει κανένας. Πήρε την έδρα της εξουσίας του Αυτοκράτορα από τη Ρώμη, που ήταν και η έδρα του Πάπα, και τη μετέφερε στην Πράγα την οποία έκανε και πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας του. Τότε ξεκίνησε και ο χρυσός αιώνας της πόλης.




 
Η πλατεία Βενσεσλάς (Vaclavske Namesti)

Στη διάρκεια της θητείας του η πόλη μεγάλωσε πολύ. Οι αγορές αλόγων και βοοειδών εγκολπώθηκαν στην πόλη (οι σημερινές πλατείες Βένσεσλας και Καρόλου) ενώ ξεκίνησαν και διάφορα μεγάλα έργα όπως ο καθεδρικός του Αγίου Βίτου, της εκκλησίας που είναι συνδεδεμένη με τόσες ιστορίες. Πέρα από αυτό, ο Κάρολος Δ' ήταν αυτός που έδωσε στη μικρή ξύλινη γέφυρα που είδαμε πιο πριν την σημερινή της μορφή φτιάχνοντας τη γέφυρα του Καρόλου, ένα από τα σπουδαιότερα αξιοθέατα της πόλης ακόμη και σήμερα. Μεγάλο ρόλο σε αυτά τα έργα έπαιξε ο σπουδαίος αρχιτέκτονας Πέτερ Πάρλερζ ο οποίος συμμετείχε και στον Άγιο Βίτο και στη Γέφυρα. Επίσης ο Κάρολος Δ'  ήταν αυτός που ίδρυσε στην Πράγα το πρώτο Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης και γέμισε την αυλή του με λόγιους και καλλιτέχνες. Μεγαλύτερη φίρμα ανάμεσα σε αυτούς τον Πετράρχη, τον άνθρωπο που μαζί με τον Βοκάκιο και τον Δάντε αποτελούν την Αγία Τριάδα της Μεσαιωνικής λογοτεχνίας.

Ο Κάρολος Δ' ήταν ένας πεφωτισμένος ηγεμόνας για την εποχή του. Ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος ευνόησε την ανάπτυξη της περιοχής μέσω των συμμαχιών και των εμπορικών συμφωνιών που έκανε μεταξύ των διαφόρων γερμανικών κρατιδίων. Ήταν μορφωμένος και ευφυής (μιλούσε πέντε γλώσσες, Γερμανικά, Τσέχικα, Ιταλικά, Λατινικά και Γαλλικά) και πολύ φιλελεύθερος και ανοιχτόμυαλος για την εποχή του.

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011

Πράγα - Οι θρύλοι για την ίδρυσή της

Όπως είπαμε οι Τσέχοι αρνούνται να δεχτούν απλουστευμένες θεωρίες όπως η μετανάστευση των λαών σαν το ξεκίνημα της ιστορίας τους και της ίδρυσης της Πράγας. Έχουν φτιάξει λοιπόν έναν θρύλο ο οποίος τα εξηγεί όλα.

Πρεμυσλίδης και Λιμπούσε. (Josef Vaclav, 1881)
Υπήρχαν μία φορά και ένα καιρό τρία αδέρφια. Ο Ρους, ο Λεχ και ο Τσεχ. Ξεκίνησαν λοιπόν ένα ταξίδι από την Ανατολή προς τη δύση ο καθένας σαν αρχηγός μίας ομάδας ανθρώπων. Ο Ρους, όταν έφτασαν στον Δνείπερο ποταμό είπε «Εγώ σταματάω εδώ». Και έτσι έγινε ο πατέρας των Ρώσων. Ο δεύτερος αδερφός, ο Λεχ ανέβηκε στη συνέχεια λίγο προς το βορρά και έφτιαξε την Πολωνία, και ο τρίτος αδερφός, ο Τσεχ, ανέβηκε στο λόφο Rip στη Βοημία, είδε τη θέα και αποφάσισε ότι εκεί ήθελε να μείνει.

Περίπου 200 χρόνια μετά οι Τσέχοι εξέλεξαν έναν νέο αρχηγό (φαντάζομαι ότι δεν έζησε 200 χρόνια ο Τσεχ, απλά αυτός ο αρχηγός ήταν πιο αξιοσημείωτος από τους άλλους). Το όνομα του νέου αρχηγού ήταν το χαρωπό και εύηχο, Κροκ (μετά κάποιοι κάνουν κριτική στον Κάφκα για τα περίεργα ονόματα στα έργα του). Ο Κροκ λοιπόν μετακόμισε στο Vysehrad και είχε τρεις κόρες. Την Κάζι, που ήταν γιατρός, την Τέτα, που ήταν ιέρεια και την Λιμπούσε που ήταν προφήτισσα. Όταν ο Κροκ έφυγε για τον άλλο κόσμο άφησε τον θρόνο στα χέρια μίας κόρης.

Μνημείο στον Πρεμυσλίδη τον Ζευγά.
Όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες ακόμα και σήμερα, τον θρόνο τον πήρε η πιο παπατζού, στην προκειμένη περίπτωση η Λιμπούσε, που κέρδισε στην παπατζοσύνη στο νήμα την Τέτα την ιέρεια. Κυβερνούσε λοιπόν η Λιμπούσε αλλά αυτό δεν άρεσε σε όλους. Οι άνδρες είχαν δυσαρεστηθεί από το γεγονός ότι τους κυβερνούσε μία γυναίκα. Έτσι όταν κάποια στιγμή μία ομάδα ανδρών θεώρησε ότι αδικήθηκε από μία απόφαση της Λιμπούσε σαν δικαστίνα είπαν ότι ήταν ντροπής πράγματα να του κυβερνά τους Τσέχους, που είναι δύο μέτρα άνδρες και έχουν κάτι σβέρκους σαν ρινόκερων, μία γυναίκα. Η Λιμπούσε όμως δε θα μπορούσε να αφήσει την εξουσία έτσι εύκολα. Είπε λοιπόν σε μία ομάδα υπηκόων της ότι είδε ένα όραμα και ζήτησε από αυτούς τους ανθρώπους να βρουν έναν Orac, ζευγά δηλαδή, που να χτίζει ένα prah, κατώφλι δηλαδή, και εκεί να φτιάξουν μία νέα πόλη, nove mesto. Οι απεσταλμένοι της Λιμπούσε βρήκαν έναν τέτοιον άνθρωπο (αυτό θα πει τύχη!) Ήταν ο Premysl Orac, o Premysl ο ζευγάς δηλαδή, ο οποίος ήρθε στο Vysehrad, παντρεύτηκε την Λιμπούσε και έφτιαξε την δυναστεία των Πρεμυσλιδών που κυβέρνησε τον τόπο για αρκετά χρόνια. Η πόλη που έφτιαξαν πήρε το όνομα της από το prah που έφτιαχνε ο ζευγάς όταν τον βρήκαν και ονομάστηκε Praha. Το κατώφλι αυτής της σημαντικότατης πόλης διάβηκαν πολλοί σημαντικοί άνθρωποι στα επόμενα χρόνια της ιστορίας της. Μερικούς από αυτούς τους ανθρώπους θα τους γνωρίσουμε στη συνέχεια.   

Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2011

Πράγα - Ιστορία του Τσέχικου Τόπου

Ψάχνοντας να βρω μία ιστορία του Τσέχικου τόπου στο internet και κάποια βιβλία κατέληξα στα παρακάτω συμπεράσματα:

Κάπως έτσι ήταν οι Κέλτες.
Στην αρχή στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται η πανέμορφη Πράγα υπήρχαν ωκεανοί μέσα στους οποίους ζούσαν διάφορα προϊστορικά ψάρια. Όταν ξεράθηκαν οι ωκεανοί εμφανίστηκαν οι δεινόσαυροι, μετά τα μαμούθ και στη συνέχεια οι Κέλτες. Έφτασαν στην περιοχή περίπου τον 4ο αιώνα π. Χ.. Η φυλή που κατοικούσε στη συγκεκριμένη περιοχή ήταν οι Βήιοι. Η περιοχή στα λατινικά είχε την ονομασία Boiohaemum από όπου είναι προφανές ότι προέρχεται και η σημερινή ονομασία της περιοχής, Βοημία.

Στη συνέχεια η φυλή Βήιων εκτοπίστηκε από Τεύτονες που ήρθαν από τα δυτικά και τους Ρωμαίους που ανέβηκαν προς τα πάνω, και έτσι η περιοχή πέρασε στα χέρια τους πράγμα που εξηγεί και την επικράτηση της λατινικής ονομασίας της περιοχής.



To Vysehrad όπως φαίνεται από τον ποταμό Vltava.
Μετά από αυτές τις μετακινήσεις ακολούθησε μία περίοδος παρατεταμένης ηρεμίας μέχρι που τον 6ο αιώνα μ. Χ. που ήρθαν στην περιοχή οι φασαριόζοι Σλάβοι. Κατέλαβαν την αριστερή πλευρά του Βλτάβα, εκεί που σήμερα είναι το κάστρο του Vysehrad. Στα τέλη του 9ου αιώνα ο πρώτος άρχοντας του οίκου των Πρεμυσλίδων, ο Borivoj, έφτιαξε σε εκείνη την πλευρά μία ακρόπολη και εγκατέστησε εκεί τη δυναστεία του. Για χρόνια αυτή η ακρόπολη νομίζαμε ότι ήταν το Vysehrad αλλά τελευταία αποφάσισαν ότι δεν ήταν. Στο μεταξύ στην άλλη πλευρά του ποταμού δημιουργήθηκε μία συνοικία εμπόρων, αποτελούμενη από Ιταλούς, Γάλλους, Γερμανούς και Εβραίους. Η περιοχή τότε ονομάστηκε Nove Mesto (Νέα Πόλη) και ακόμα και σήμερα έχει την ίδια ονομασία. Κάποια στιγμή αυτές οι δύο συνοικίες ενώθηκαν με μία ξύλινη γέφυρα που έσφυζε από ζωή και γύρω της δημιουργήθηκε αυτή η υπέροχη πόλη που ονομάζεται Πράγα.

Όπως πολύ σωστά φανταστήκατε όμως, η φαντασία των Τσέχων δε υστερεί σε τίποτα της φαντασίας των Αρχαίων Ρωμαίων, και όπως είναι αναμενόμενο και σε αυτόν τον τόπο υπάρχει ένα μύθος για την προέλευση της πόλης.

Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2011

Ρώμη - Τα Χρόνια των Βασιλέων - Σαν επίλογος

Με την ιστορία της Ρώμης τελειώσαμε για την ώρα. Σίγουρα, αν όλα πάνε καλά, θα επανέλθω με διάφορα άλλα περιστατικά από την εποχή της Δημοκρατίας και της Αυτοκρατορίας. Στον επίλογο αυτής της σειράς θα ήθελα να βάλω τα χρόνια που έμειναν στο θρόνο όλοι αυτοί οι βασιλείς της Αρχαίας Ρώμης. Όχι ότι θα ασχοληθεί κανείς με τις χρονολογίες αλλά να υπάρχει ένα πινακάκι καλό είναι. Πάντως οι ημερομηνίες θα μείνουν ελάχιστες και στη συνέχεια γιατί τις θεωρώ λίγο κουραστικές.

  • Ρωμύλος 753-716 π. Χ.
  • Νουμάς Πομπίλιος 715-673 π. Χ.
  • Τύλλος Οστίλιος 673-642 π. Χ.
  • Άνκος Μάρκιος 642-616 π. Χ.
  • Ταρκύνιος Πρίσκος 616-579 π. Χ.
  • Σέρβιος Ταρκύνιος 578-535 π. Χ.
  • Ταρκύνιος ο Αλαζόνας 535-510 π. Χ.
Πέρα από τις ημερομηνίες σε αυτόν τον επίλογο θα ήθελα να αναφέρω και κάποια βιβλία από τα οποία "έκλεψα" αυτά που γράφω. Είναι τρία όλα και όλα.
  1. Ιστορία των Ρωμαίων, Ίντρο Μοντανέλλι, εκδόσεις Θεμέλιο
  2. Ιστορία της Αρχαίας Ρώμης, Πιερ Γκριμάλ, εκδόσεις Πόλις
  3. Από κτίσεως Ρώμης ή Κόσμου, Τίτος Λίβιος (δεν έχω το βιβλίο, διάβασα διάφορα αποσπάσματα στο internet)
Αυτή λοιπόν ήταν η ιστορία των βασιλέων της Αρχαίας Ρώμης. Τώρα ήρθε η ώρα να μεταφερθούμε προς τα μπροστά στην ιστορία και να δούμε την ιστορία μίας άλλης πόλης μέσα από διάφορα πρόσωπα, περιστατικά και μύθους. Η πόλη αυτή θα είναι η Πράγα...

Ρώμη - Τα Χρόνια των Βασιλέων - Ταρκήνιος ο Αλαζόνας

Μετά τη δολοφονία του Σέρβιου ο Ταρκήνιος ο Αλαζόνας κατέλαβε την εξουσία στη Ρώμη. Δεν ήταν όμως τόσο καλός βασιλιάς όσο ο προκάτοχος του και έτσι η θητεία τους δεν ολοκληρώθηκε ποτέ! Ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Ρώμης γιατί έκανε τόσο μεγάλη κατάχρηση της εξουσίας που οι Ρωμαίοι αποφάσισαν να το γυρίσουν σε δημοκρατία, έτσι ώστε ποτέ ξανά να μην πάρει ένας άνθρωπος στα χέρια του τόσο μεγάλη εξουσία.


Ο Ταρκήνιος ο Αλαζόνας

Με την άνοδο του στο θρόνο ο Ταρκήνιος έκοψε τα διάφορα δημόσια έργα που είχε ξεκινήσει ο Σέρβιος και αποφάσισε να ρίξει όλα τα χρήματα σε επεκτατικούς πολέμους. Είχε μεγάλες επιτυχίες σε αυτόν τον τομέα και κατάφερε να φτάσει την κυριαρχία της Ρώμης μέχρι τις όχθες του Άρνου. Πλέον οι καημένοι οι Λατίνοι και οι Σαβίνοι, τις εκτάσεις των οποίων κατακτούσαν οι προηγούμενοι βασιλείς είχαν εξαφανιστεί και έτσι ο Ταρκήνιος έφτασε να κατακτήσει μέχρι και τη μακρινή Ετρουρία και απλώθηκε και προς τα ανατολικά πλησιάζοντας την Ανδριατική. Αυτό που προσπαθούσε να κάνει είναι με τις εξωτερικές του επιτυχίες να κρύψει την αποτυχία της διακυβέρνησής του μέσα στη πόλη και τον τρόπο με τον οποίο ανέβηκε στην εξουσία.

Ο λαός ήταν φτωχός αφού δεν υπήρχαν δουλειές και έτσι η δυσαρέσκεια απέναντι στο βασιλιά όλο και μεγάλωνε. Οι πλούσιοι εκμεταλλευόμενοι το σύστημα του Σέρβιου βασάνιζαν τους απόρους αφού πλέον δεν υπήρχε ένας βασιλιάς ο οποίος φρόντιζε για όλους. Ήταν τέτοια η έπαρση του Ταρκήνιου που έφτασε στο σημείο μέχρι και να σκοτώνει κόσμο στις κεντρικές πλατείες της Ρώμης διατρανώνοντας την εξουσία ζωής και θανάτου που είχε πάνω στο λαό του.


Ταρκήνιος και Λουκρητία (Rubens 1610)

Οι Ρωμαίοι όμως δε το άντεχαν αυτό. Αυτός ο Ταρκήνιος είχε ξεπεράσει τα όρια και με κάποιο τρόπο έπρεπε να φύγει. Η αφορμή δεν άργησε να δοθεί. Και όσοι ήταν θεωρητική κατεύθυνση την έχουν ακούσει ξανά την ιστορία αφού υπήρχε σε ένα κειμενάκι στα λατινικά μας. Σε ένα στρατόπεδο λίγο έξω από τη Ρώμη ήταν ο Ταρκήνιος ο Αλαζόνας, ο γιός του ο Σέξτος Ταρκήνιος και ο ανιψιός του ο Ταρκήνιος Κολλατινός. Κάπως ήρθε η κουβέντα και άρχισαν να μιλάνε για την ηθική των γυναικών τους και το ποια γυναίκα είναι πιο ηθική, του Σέξτου ή του Κολλατίνου. Και οι δύο πολύ σίγουροι για τις γυναίκες είπαν να σηκωθούν από το στρατόπεδο και να πάνε παρέα στην πόλη για να δουν με τα ίδια τους τα μάτια. Πρώτα έφτασαν στο σπίτι του Σέξτου, όπου βρίσκουν τη γυναίκα να έχει γιορτή με διάφορους φίλους και να γλεντάει (έτσι λέει η ιστορία, λεπτομέρειες για το εννοούμε με το γλεντάει δε χρειάζονται). Μετά πηγαίνουν στο σπίτι του Κολλατίνου του οποίου η γυναίκα, η Λουκρητία, ήταν μόνη με τις δούλες της και έγνεθε. Μη μπορώντας να αντέξει την ντροπή ο Σέξτος την επόμενη μέρα επισκέφθηκε το σπίτι του Κολλατίνου όπου ήταν μόνη της η Λουκρητία. Η Λουκρητία των υποδέχεται όπως επέβαλαν τα έθιμα, δίνοντας του φαγητό και ποτό και προσφέροντας του και κρεβάτι για να περάσει τη νύχτα αφού ήταν ξάδερφος του άνδρα της. Όταν όλοι είχαν πέσει για ύπνο ο Σέξτος μπήκε στο δωμάτιο της Λουκρητίας και παρά τη θέληση της ο Σέξτος την βιάζει και φεύγει να γυρίσει στο στρατόπεδο. Την επόμενη μέρα η Λουκρητία, ατιμασμένη εμφανίζεται μπροστά στον σύζυγο και τον πατέρα της, τους ανακοινώνει τα συμβάντα της προηγούμενης μέρα και καρφώνει ένα μαχαίρι στην καρδιά της και αυτοκτονεί. Ο Κολλατίνος εμφανίζεται στην Σύγκλητο και εκθέτει σε όλους τα γεγονότα τα οποία είναι η αφορμή για τελειώσει η βασιλεία του Ταρκήνιου. Οι Ρωμαίοι ξεσηκώνονται εναντίον του και τον αναγκάζουν να φύγει από τη Ρώμη και να ζητήσει καταφύγιο στην Ετρουρία, στο παλάτι του βασιλιά Πορσέννα τον οποίο είχε υποτάξει πριν λίγα χρόνια σε κάποιον από τους πολέμους του.

Στη Ρώμη αποφάσισαν πως ποτέ πια δε θα άφηναν απεριόριστη εξουσία σε έναν άνθρωπο και πως την πόλη από εδώ και πέρα θα την κυβερνούν δύο ύπατοι ώστε να ελέγχει ο ένας τον άλλο. Οι πρώτοι ύπατοι ήταν ο Ταρκήνιος Κολλατίνος και ο πατέρας της Λουκρητίας, ο Βρούτος. Ήταν το 510 π. Χ. και είχαν περάσει 243 χρόνια από την ημέρα που ιδρύθηκε η πόλη. Θα περνούσαν 464 χρόνια ακόμη μέχρι τη μέρα που οι Ρωμαίοι άφησαν ξανά την εξουσία στα χέρια ενός ανθρώπου, το 46 π. Χ., στον Ιούλιο Καίσαρα.    

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

Ρώμη - Τα Χρόνια των Βασιλέων - Σέρβιος Τύλλιος

Με τη δολοφονία του Ταρκήνιου οι Συγκλητικοί πίστεψαν ότι θα είχαν και πάλι για βασιλιά έναν δικό τους άνθρωπο αφού προόριζαν για τον θρόνο κάποιον από τους γιούς του Άνκου Μάρκιου. Αλλά υπολόγιζαν χωρίς τον ξενοδόχο (την ξενοδόχο στη συγκεκριμένη περίπτωση).


Ο Σέρβιος Τύλλιος

Η Τανακύλλα δεν ήταν μία κοινή γυναίκα. Ήταν μία γυναίκα από άλλη εποχή. Ήταν έξυπνη, μορφωμένη, είχε ένα συγκεκριμένο πλάνο στο μυαλό της και φυσικά δε μπορούσε να μη το εφαρμόσει. Με το θάνατο του Ταρκήνιου δεν άφησε μέρα να πάει χαμένη και στρογγυλοκάθισε στο θρόνο μην αφήνοντας περιθώριο σε κανέναν να την αμφισβητήσει. Η Τανακύλλα σε όλη τη διάρκεια της θητείας του άνδρα της στο θρόνο της Ρώμης ασχολούνταν ενεργά με τις υποθέσεις της πολιτείας. Ήξερε από πρώτο τα πάντα και αρκετές φορές έδινε και τις συμβουλές της. Έτσι όταν κάθισε στο θρόνο οι Συγκλητικοί δε μπόρεσαν να την κοντράρουν σε τίποτα. Δεν κάθισε παραπάνω από μερικούς μήνες απλώς προετοιμάζοντας το έδαφος για τον θετό γιο της, τον Σέρβιο Τύλλιο.

Ο Σέρβιος είχε μία εξαιρετική θητεία σαν βασιλιάς της Ρώμης. Ήταν ο πρώτος βασιλιάς που δεν κέρδισε την εκλογή του από τον λαό αλλά ανέβηκε στον θρόνο έχοντας κληρονομικό δικαίωμα.

Το τείχος του Σέρβιου.
(Οι σύγχρονοι ερευνητές λένε οτι δε μπορεί
να είναι από την εποχή του Σέρβιου λόγω του
είδους της πέτρας που υπάρχει στο τείχος που
προέρχεται από μία περιοχή που οι Ρωμαίοι
κατέλαβαν πολύ αργότερα. Οπότε μάλλον είναι
ανακτασκευή στο ίδιο σημείο.)
Η πρώτη δουλειά που έκανε ο Σέρβιος ήταν να μειώσει τους πολέμους που ασταμάτητα διεξήγαγε ο πατέρας του. Επέλεξε να ρίξει περισσότερα χρήματα στην πόλη κάνοντας διάφορα οχυρωματικά έργα πράγμα το οποίο έδινε δουλειά και χρήματα σε όλους τους εργάτες που παραδοσιακά σε όλες τις πόλεις είναι ο φτωχότερος πληθυσμός. Με αυτό τον τρόπο μείωσε την εγκληματικότητα και παράλληλα ομόρφυνε και την πόλη. Παράλληλα συνεχίζοντας να βοηθάει τους πληβείους, στους οποίους στηρίζονταν και η εξουσία του εξασφάλισε το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε όλα τα παιδιά των απελεύθερων σκλάβων που ζούσαν στην πόλη. Έτσι μία μεγάλη μερίδα δυσαρεστημένων κατοίκων απέκτησε δικαιώματα που δεν είχε ποτέ χάρη στον Σέρβιο και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να του έχουν τυφλή εμπιστοσύνη και να τον στηρίζουν σε ό,τι κάνει.

Μία από τις 16 πύλες του τείχους του Σέρβιου.
Το δεύτερο μεγαλύτερο έργο του Σέρβιου ήταν αλλαγή του πολιτικού συστήματος. Ως τότε η πόλη ήταν χωρισμένη σε 30 κουρίες (κάτι σαν ενορίες) και δικαιώματα είχαν όλοι όσοι ήταν εγγεγραμμένοι στις λίστες των κουριών. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μεγάλες ομάδες ανθρώπων να μην είναι γραμμένοι στους καταλόγους και οι υπεύθυνοι να μη θέλουν να τους γράψουν για να μην αποκτήσουν δικαιώματα έτσι το κράτος όμως έχανε χρήματα από φόρους και ανθρώπους που θα μπορούσαν να βοηθήσουν κάνοντας τη στρατιωτική τους θητεία. Επίσης, αυτό το σύστημα ήταν βολικό για την εποχή του Ρωμύλου και του Νουμά που η πόλη είχε μερικές χιλιάδες κατοίκους αλλά στην εποχή του Σέρβιου ο πληθυσμός Ρώμης και περιχώρων είχε φτάσει κοντά στις 200.000. Για αυτούς τους λόγους ο Σέρβιος χώρισε τους κατοίκους σε 5 τάξεις ανάλογα με την περιουσία τους. Μέσα στις τάξεις μπήκαν όλοι οι κάτοικοι της Ρώμης, παλιοί και νέοι, έμποροι και αγρότες και οι πρώην σκλάβοι που είχαν αποκτήσει δικαιώματα. Η κάθε μία τάξη έβγαζε έναν αριθμό εκπροσώπων το θέμα όμως ήταν πως ο αριθμός των εκπροσώπων της πρώτης τάξης ήταν μεγαλύτερος από το σύνολο των εκπροσώπων των άλλων τεσσάρων. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η Ρώμη να γίνει μία πολιτεία που την κυβερνούσαν οι πλούσιοι και οι υπόλοιποι δεν είχαν τη δυνατότητα να κάνουν κάτι. Από την άλλη πλευρά φρόντισε αυτοί που κυβερνούν το κράτος να το συντηρούν, βάζοντας υψηλότερο συντελεστή φορολογίας στα μεγαλύτερα εισοδήματα και αναγκάζοντάς τους να κάνουν μεγαλύτερη στρατιωτική θητεία (που με τους πολέμους να είναι μέρος της καθημερινότητας σήμαινε μεγάλες ανθρώπινες απώλειες).  Τα μέτρα φορολόγησης και η στρατιωτική θητεία καθώς επίσης και η φροντίδα του Σέρβιου να έχουν πάντα δουλειά οι χαμηλότερες τάξεις είχε σαν αποτέλεσμα η αλλαγή του συστήματος να μη δημιουργήσει προβλήματα την περίοδο της θητείας του Σέρβιου αλλά στη συνέχεια της ιστορίας δεν ήταν όλοι τόσο προνοητικοί και αντιμετώπισαν διάφορα προβλήματα από τις εξεγέρσεις των πληβείων.


Η δολοφονία του Σέρβιου Τύλλιου.
Η θητεία του Σέρβιου δεν ολοκληρώθηκε ομαλά όπως θα φανταζόταν κανείς. Το πρόβλημα προέκυψε μέσα στην ίδια του την οικογένεια. Η πόλη ήταν μεγάλη και πλούσια και έτσι βρέθηκε κάποιος φιλόδοξος νέος μέσα από την οικογένεια που ήθελε να την κυβερνήσει. Ήταν ο ανιψιός του Σέρβιου, ένας ακόμα Ταρκήνιος, ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως Ταρκήνιος ο Αλαζόνας εξαιτίας του χαρακτήρα του. Η πρώτη του κίνηση απέναντι στον Σέρβιο ήταν να καταθέσει πρόταση μομφής με τη δικαιολογία ότι ο θείος τους δεν εκλέχτηκε  κανονικά και νόμιμα από τον λαό. Η απάντηση όμως του λαού δεν άφησε κανένα περιθώριο στον Ταρκήνιο. Ο Σέρβιος πήρε μία τεράστια πλειοψηφία και έτσι ένας τρόπος έμενε στον Ταρκήνιο για να καταλάβει την εξουσία, να δολοφονήσει τον θείο του. Και το έκανε, σκοτώνοντας τον με ένα μαχαίρι, και κατέλαβε τον θρόνο. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν (δολοφονώντας έναν συγγενή, όπως και ο Ρωμύλος) ανέβηκε στον θρόνο και ο τελευταίος βασιλιάς της Ρώμης, ο Ταρκήνιος ο Αλαζόνας.