Το 4 π. Χ. γεννήθηκε στην Κόρδοβα ο Λούκιος Λεύκιος Σενέκας. Ήταν την περίοδο που η Ισπανία αποτελούσε κομμάτι της απέραντης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και έτσι ο ήρωας μας έπρεπε να ζήσει εκεί για να δοξαστεί. Δεν πήγε κατευθείαν όμως εκεί.
Ήταν ένας άνθρωπος που του άρεσε πολύ να ταξιδεύει και έτσι έφυγε πολύ μικρός από την πόλη του. Έκανε ταξίδια σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της αυτοκρατορίας αν και η ασθενική του φύση δεν ήταν βοηθός του. Έφτασε μέχρι την Αίγυπτο και σε αυτά τα ταξίδια του διδάχτηκε την ρητορική και μυήθηκε στη στωική φιλοσοφία.
Όταν τελείωσε τις περιπλανήσεις του εγκαταστάθηκε στη Ρώμη και άρχισε να εργάζεται σαν δικηγόρος που ήταν και ο ασφαλέστερος δρόμος προς τα αξιώματα. Είχε μόλις αρχίσει να ανεβαίνει όταν παρουσιάζεται η πρώτη δυσκολία. Ο τρελός αυτοκράτορας Καλιγούλας ξύπνησε ένα πρωί θέλοντας να αδειάσει τη Ρώμη από τους φιλοσόφους και έτσι άρχισε κάποιους να τους σκοτώνει και κάποιους να τους στέλνει στην εξορία. (Αυτό πάντως δεν ήταν το πιο τρελό του, πιο πριν είχε αποφασίσει πως είχε αλλεργία στους φαλακρούς και έτσι άρχισε να τους σκοτώνει και τους δίνει για τροφή στα θηρία! Ευτυχώς αυτή η εποχή πέρασε…) Ο Σενέκας ήταν από τους καταδικασμένους σε θάνατο αλλά κατάφερε να πείσει φρουρούς χρησιμοποιώντας το άσθμα από το οποίο έπασχε ότι ήταν ετοιμοθάνατος και αργά ή γρήγορα θα πέθαινε και έτσι γλίτωσε.
Λίγα χρόνια αργότερα και αφού είχε δολοφονηθεί ο Καλιγούλας αυτοκράτορας ήταν ο Κλαύδιος και το 41 μ. Χ. εξορίστηκε στην Κορσική. Οι λόγοι της εξορίας του διίστανται, κάπου έχω διαβάσει πως κατηγορήθηκε για συνομωσία και κάπου αλλού για μοιχεία από τη γυναίκα του Κλαύδιου. Το πιο πιθανό κατά την άποψη μου είναι το δεύτερο και επειδή ο Κλαύδιος δεν ήταν τόσο ηλίθιος όσο τον θεωρούσαν δεν τον εξόρισε σε κάποιο ξερονήσι όπως έκαναν συνήθως αλλά στην τεράστια Κορσική γιατί μάλλον δεν είχε κάνει τίποτα…
 |
| Ο Σενέκας |
Μετά από λίγα χρόνια ο Νέρωνας έγινε αυτοκράτορας αφού έτσι αποφάσισε η μητέρα του, η Αγριππίνα, δηλητηριάζοντας τον άνδρα της, τον Κλαύδιο. Τα πέντε πρώτα χρόνια της θητείας του Νέρωνα ήταν φανταστικά για τη Ρώμη. Το έργο του (που ουσιαστικά ήταν του Σενέκα και της Αγριππίνας αφού ήταν μόλις 16 χρονών) περιελάμβανε πολλές μεταρρυθμίσεις, δημόσια έργα, σεμνότητα, με ελάχιστους ανθρώπους να θανατώνονται με την κατηγορία της συνομωσίας (που ήταν καθημερινότητα στη Ρώμη εκείνη την εποχή) και πολλά μέτρα υπέρ των απόρων και γενικά των χαμηλότερων εισοδημάτων. Επίσης διατηρούσε την ειρήνη σε όλη την αυτοκρατορία, φρόντισε για το εμπόριο καθώς και τις βιομηχανίες (που ήταν πιο κοντά σε αυτό που σήμερα λέμε βιοτεχνίες) Όλα πήγαιναν καλά όσο ο Σενέκας και η Αγριππίνα κρατούσαν το πηδάλιο και δεν είχαν προστριβές μεταξύ τους.
Ξαφνικά όμως τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Στα 20 του χρόνια ο Νέρωνας άρχισε τις κακές παρέες κάνοντας φίλο του έναν γνωστό δανδή της εποχής τον Πετρώνιο. Στην αρχή κανένας από τους δύο δεν έδωσε σημασία σε αυτόν τον νεαρό που έκανε παρέα με τον αυτοκράτορα, μάλιστα έκαναν και οι δύο το λάθος να πιστέψουν ότι τώρα θα ήταν ακόμα πιο άνετοι στο να διαχειριστούν το κράτος αφού πλέον ο Νέρωνας δεν ενδιαφερόταν καθόλου και ασχολούνταν μόνο με τους φίλους του. Και όντως το κράτος λειτουργούσε ρολόι όσο οι δυο τους είχαν καλές σχέσεις. Αυτό άλλαξε όμως όταν ο Νέρωνας αποφάσισε να χωρίσει την καλή γυναίκα του τη Οκταβία για να παντρευτεί μία κοπέλα που γνώρισε από τον Πετρώνιο, την Ποπαία. Τότε οι δύο τους σταμάτησαν να λειτουργούν σαν ομάδα. Η Αγριππίνα ήταν εναντίων αυτού του γάμου και μάλιστα προκειμένου να τον ακυρώσει πρόσφερε μέχρι και τον εαυτό της για να ικανοποιηθεί σεξουαλικά ο γιός της! Από την άλλη ο Σενέκας δεν εξέφρασε άποψη αλλά το γεγονός πως έμεινε δίπλα στον Νέρωνα και τα επόμενα χρόνια δείχνει ότι δεν είχε ιδιαίτερο πρόβλημα. Μάλιστα εκμεταλλευόμενος αυτό το περιστατικό δεν υπερασπίστηκε την Αγριππίνα όταν ο Νέρωνας την έκλεισε σε μία βίλα μετά από υπόδειξη της Ποπαίας, ούτε όταν τελικά αποφάσισε να τη σκοτώσει. Στην αρχή της έδωσε δηλητήριο αλλά με τη βοήθεια ενός πιστού της δούλου βρήκε το ελιξήριο και σώθηκε. Στη δεύτερη απόπειρα απόφασισε να είναι πιο σίγουρος και έβαλε φρουρούς να τη σκοτώσουν αλλά όταν αυτή το κατάλαβε βούτηξε στο ποτάμι και άρχισε να κολυμπά, όταν βγήκε από την άλλη και είδε πως οι φρουροί την είχαν ακολουθήσει κατάλαβε πως δεν είχε ελπίδα. Περίμενε τους φρουρούς, άνοιξε τα ρούχα της και τους υπέδειξε την κοιλιά της λέγοντας τους να την καρφώσουν εκεί από όπου βγήκε ο Νέρωνας. Όταν μάλιστα πήγαν στον Νέρωνα το πτώμα της μητέρας του αυτός το μόνο σχόλιο που έκανε ήταν πως δεν ήξερε πως είχε τόσο όμορφη μητέρα και θα έπρεπε να το είχε δει νωρίτερα…
Πάρα τις φρικαλεότητες του Νέρωνα ο Σενέκας στάθηκε δίπλα του και άλλα χρόνια. Πίστευε ότι μπορούσε να τον μαζέψει ή απλά του άρεσε η εξουσία; Κανείς δεν ξέρει. Πάντως η απογοήτευση του προς το πρόσωπο του ήταν έκδηλη όταν είδε πως δε μπορούσε να τον πείσει να μην αγωνίζεται στο τσίρκο. Μάλιστα έβγαλε διαταγή να διαγωνιστούν μαζί του όλοι οι συγκλητικοί, και όσοι αρνήθηκαν δολοφονήθηκαν σαν συνωμότες. Με τον τρόπο ζωής του ο Νέρωνας είχε αδειάσει τα ταμία του κράτους και αποφάσισε να πάρει πίσω τις φοροελαφρύνσεις που είχε παραχωρήσει στους φτωχούς στα πρώτα χρόνια της θητείας του. Ο Σενέκας διαφώνησε έντονα μαζί του αλλά και πάλι δεν έφυγε από κοντά του. Τελικά έχασε τη θέση του δίπλα στον Νέρωνα όταν κάποια στιγμή εξέφρασε αρνητική γνώμη για κάποιο ποίημά του. Δέχτηκε την απόλυση του με μεγάλη χαρά και αποσύρθηκε σε μία βίλα όπου έγραφε συνέχεια επιστρέφοντας στη συνήθεια της Κορσικής. Ο Νέρωνας είχε χάσει πλεόν κάθε επαφή με τον κόσμο. Δε του άρεσε η ρυμοτομία της Ρώμης και ήθελε στο κέντρο ένα σημείο για να χτίσει ένα τεράστιο χρυσό παλάτι αλλά δεν υπήρχε χώρος. Ως δια μαγείας λίγο αργότερα ξέσπασε μία τεράστια φωτιά που τελικά πήρε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από ότι ήθελε ο αυτοκράτορας και έτσι κατηγόρησε μία νέα ομάδα που είχε εμφανιστεί στην πόλη, τους Χριστιανούς. Τους καταδίκαζε σε θάνατο, τους έστελνε σαν τροφή στα θηρία και τους έκανε θέαμα στο τσίρκο. Επίσης, πάνω στα νεύρα του με μία κλοτσιά στην κοιλιά της εγκύου Ποπαίας κατάφερε να σκοτώσει και αυτή και τον διαδοχό του. Τότε τρελάθηκε τελείως και τριγυρνούσε στην πόλη μέχρι που βρήκε κάποιον δούλο που της έμοιαζε, τον ευνούχισε και τον παντρεύτηκε!
 |
| Η αυτοκτονία του Σενέκα - Giordano (κάπου ανάμεσα 1650 - 1700) |
Η ιστορία για κάποιο λόγο έχει σβήσει από τη μνήμη της όλες αυτές τις αντιθέσεις στην προσωπικότητα του Σενέκα, την έμμεση συμμετοχή του σε τόσες ανίερες πράξεις και την προφανέστατη αποτυχία του να διδάξει σωστά τον έναν και μοναδικό μαθητή του και έχει κρατήσει μόνο τα καλύτερα από τα γραπτά του παρουσιάζοντας τον μας σαν έναν από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της εποχής του. Έγραψε πολλά δοκίμια που θα μπορούσαν να τον κατατάξουν μέχρι και στους προδρόμους του ουμανισμού και τραγωδίες επηρεασμένες από τον Ευριπίδη, τον Οβίδιο και τον Βιργίλιο. Μερικές από τα γνωμικά του ήταν:
«Οι πλούσιοι έχουν την υποχρέωση να βοηθούν τους φτωχούς» (ο ίδιος ήταν πολύ πλούσιος και ήταν τοκογλύφος)
«Ο δειλός θεωρεί τον εαυτό του προσεκτικό και ο φιλάργυρος προνοητικό» (ψήγματα αυτοκριτικής)
«Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ντροπή για ένα γέροντα από το να μην έχει να παρουσιάσει άλλη απόδειξη πως έζησε εκτός από τα χρόνια του»
«Η θρησκεία θεωρείται από το λαό αληθινή, από τους σοφούς ψεύτικη και από τους ηγεμόνες χρήσιμη.»
